Ermeni soykırımı tasarısı Amerika Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda oya sunulacak. Dışişleri Komisyonu Başkanı Demokrat Partili California milletvekili Howard Berman tasarının 4 Mart tarihinde gündeme alınmasını ve oya sunulmasını planlıyor.
Geçen yıl Mart ayında Demokrat Partili California milletvekili Adam Schiff tarafından hazırlanan 252 sayılı tasarıya şu ana kadar 137 milletvekili destek vermiş durumda. Bağlayıcı niteliği olmayan tasarıda, “Amerikan dış politikasının Ermeni soykırımına ilişkin duyarlılığı yansıtması” isteniyor.
Daha önceki yıllarda olduğu gibi tasarının komisyon tarafından onaylanması muhtemel. Komisyonda onaylanırsa tasarının Genel Kurul’a sunulması gündeme gelecek. Geçmiş yıllarda Amerikan Kongresi’nde hazırlanan benzer tasarılar Dışişleri Komisyonu’nda onaylanmış, ancak Amerikan yönetiminin baskısı neticesinde rafa kaldırılmıştı.
Obama Faktörü ve Türkiye Ermenistan Yakınlaşması
Başkan Barack Obama seçim kampanyası sırasında 1915 olaylarını “soykırım” olarak niteleme sözü vermişti. Ancak iktidara geldikten sonra Türkiye’yle Ermenistan arasındaki yakınlaşmaya dikkati çekerek 24 Nisan Ermeni anma günü vesilesiyle yaptığı açıklamada bu sözcüğü kullanmaktan kaçınmıştı. Obama Ankara’ya yaptığı ziyarette bu süreci etkileyecek bir açıklama yapmak istemediğini söylemiş, ancak kişisel görüşlerinin belli olduğunu kaydetmişti. Obama’nın Başkan olduktan sonra tutumunu değiştirmesi Ermeni asıllı Amerikalılar arasında büyük hayal kırıklığı yaratmıştı.
Amerikalı yetkililer halen Türkiye’yle Ermenistan arasındaki yakınlaşmanın önemine işaret ediyor. Geçen hafta bir açıklama yapan Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Phil Gordon, Türkiye’yle Ermenistan’ın diplomatik ilişkilerin kurulması ve geliştirilmesini öngören protokolleri onaylaması ve uygulamaya koyması gerektiğini söyledi. Gordon bu sürecin “diğer konulardan ayrı olarak” yürütülmesi gerektiğini belirtti.
Obama yönetiminin bundan sonra soykırım tasarısı konusunda nasıl tutum izleyeceği merak ediliyor.
Tasarı Bağlayıcı Değil, Siyasi Nitelik Taşıyor
Bu tür tasarıların Genel Kurul’da oylanması için, önce Dışişleri Komisyonu’nda kabul edilmesi gerekiyor. Kongre üyeleri tarafından hazırlanan bu tür tasarıların yaptırım gücü yok; Başkan’ın imzasına sunulmuyor ve bağlayıcı nitelik taşımıyor. Bu tür tasarılar, Kongre üyelerinin görüş veya beklentilerini belirtmiş oluyor. Bağlayıcı olmamasına rağmen tasarının Amerika gibi nüfuzlu bir ülkenin meclisinde kabul edilmesi halinde Ermeni iddialarını destekleyenler güç kazanmış olacak.
Amerika’da 1,4 milyon Ermeni asıllı seçmenin yaşadığı tahmin ediliyor. Tasarıyı sunan Demokrat Partili California milletvekili Adam Schiff’in seçim bölgesinde 80 bin Ermeni asıllı seçmen var. Yani tasarılar tamamıyla siyasi amaçlı – seçmenleri tatmin etmek için hazırlanmış.
Ermeni Tasarıları Engellenmişti
Washington’da Ermeni tehcirini “soykırım” olarak niteleyen tasarılar belli aralıklarla gündeme gelir. Benzer bir tasarı Senato’da da görüşülmeyi bekleniyor.
252 sayılı tasarının aynısı 2007 yılında Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda 21’e karşı 27 oyla kabul edilmişti. Ancak Bush yönetimi, Amerikan Silahlı Kuvvetleri ve Türk lobisinin çabalarıyla Amerikan basınının bu konuya yoğun ilgi göstermesi üzerine tasarının Genel Kurul gündemine alınması engellenmişti. Tasarının Bush yönetimine olan muhalefete ve Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Ermeni tezlerini savunmasına rağmen gündeme alınmaması Ermeni lobisi açısından büyük bir yenilgiydi.
2005 yılında da aynı çağrıları yapan iki ayrı tasarı, Dışişleri Komisyonu’nda kabul edilmişti. O yıl, Bush’un, son dakika girişimleriyle tasarılar Genel Kurul gündemine alınmamıştı.
Daha önceki Başkan Bill Clinton da benzeri tasarılar üzerinde Meclis’te oylama yapılmasını kişisel girişimleriyle engellemişti.
