İsrail’le Suriye arasında Golan Tepeleri'yle ilgili anlaşmazlık yüzünden 8 yıl önce sona eren resmi barış görüşmeleri, Türkiye'nin arabuluculuğuyla dolaylı olarak yeniden başladı. Dolaylı görüşmeler için İstanbul'a gelen Suriye ve İsrail heyetlerinin belli aralıklarla buluşmaları öngörülüyor.
İsrail ve Suriye'nin görüşmelere başlaması için Nisan ayında Şam'ı ziyaret eden Başbakan Tayyip Erdoğan'ı 'güvenilir adam' ilan eden iki ülkenin Türkiye'nin gözetiminde aracılı barış görüşmelerine başladıkları resmen açıklandı. Türkiye, İsrail ve Suriye dışişleri bakanlıkları eş zamanlı olarak yaptıkları açıklamada, İsrail ile Suriye'nin Türkiye'nin nezaretinde aracılı barış görüşmelerine başladıkları duyurulurken, her iki tarafın görüşmeyi 'iyi niyetle ve açık fikirlilikle' sürdüreceklerini açıkladığı dile getirildi.
Açıklamada, İsrail ve Suriye'nin aralarındaki diyaloğu Madrid Konferansı ilkeleri çerçevesinde, kapsamlı bir barışa ulaşılması hedefi doğrultusunda kararlı ve sürekli bir şekilde yürütmeyi kararlaştırdıkları vurgulanırken, "Her iki taraf da, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Tayyip Erdoğan'a ve Türkiye'ye bu süreçteki rolü ve evsahipliği için teşekkür etmiştir" denildi.
Görüşmelerin İsrail ve Suriye'den gelen heyetlerin katılımıyla İstanbul'da başladığını belirten Türk yetkililer, Ortadoğu barışı için 'yeni bir şans kapısı’ açıldığını ve tarafların bunu değerlendirmek için istekli olduğunu söyledi.
Bir yıldır arabuluculuk
Dışişleri Bakanı Ali Babacan geçen ay Türkiye'nin İsrail ve Suriye arasında son bir yıldır arabuluculuk yaptığını söylemişti. İsrail, iki ülke için de stratejik öneme sahip Golan Tepeleri'ni 6 gün savaşları sırasında işgal etmiş ve bölgeyi 1981 yılında tek taraflı olarak kendi topraklarına katmıştı. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad Nisan’da Türkiye'nin Suriye'ye İsrail'den bir mesaj götürerek kalıcı barış karşılığında İsrail'in Golan Tepeleri'nden vazgeçmeye hazır olduğunu ilettiğini açıklamıştı.
İsrail’de Sağcı Kesim Barış Görüşmelerinin Başlamasından Rahatsız
Öğle saatlerinde Başbakanlık ofisinden yapılan yazılı açıklama İsrail ve Ortadoğu gündemine bomba gibi düştü. 2007 yılından bu yana Türkiye’nin arabuluculuğunda başlatılmasına çalışılan Suriye ve İsrail arası barış görüşmelerinin resmen doğrulandığı açıklamanın bir benzeri dakikalar sonra Şam’dan da geldi.
Eş zamanlı açıklamalarda İsrail ve Suriye’ nin dolaylı barış görüşmelerine başladıkları ve Ankara’nın arabuluculuğuyla sürecin önyargılardan uzak, iyi niyetle devam etmesine çalışılacağı belirtiliyor.
Ancak tarafların barış şartları oldukça ağır. Suriye İsrail’in 1967’de ilhak ettiği Golan tepelerinin Şam’a iadesini istiyor. İsrail ise Suriye’nin İran devleti ve Hizbullah’la arasına mesafe koymasını isterken Hamas’ın Şam’da yaşayan lideri Halit Meşal’ın sınırdışı etmesini şart koşuyor.
Haftabaşından bu yana tarafların heyetlerinin dolaylı görüşmeler yaptıklarının açıklanmasıyla İsrail medyası olayı gündemin birinci sırasına taşıdı.
Son bir iki haftadır Başbakan Ehud Olmert’in rüşvet aldığı iddialarını yayınlayan israil medyası şimdilik bu habere olan ilgisini kaybetmiş görünüyor.
Ülkedeki sağcı kesim ve muhalefet liderleriyse Suriye’yle barış girişimleri konusunda öfkeli. Zira onlara göre Başbakan Ehud Olmert üzerindeki sorgu sürecine olan yoğunluğu dağıtmak amacıyla İsrail’in güvenliğini riske atacak bir adım atıyor.
İsrail Ordusu emekli generallerinden Shlomo Gazit de konuya şüpheyle yaklaşan isimlerden. Tel Aviv üniversitesinde öğretim görevlisi olan Gazit’e göre Golan Tepelerinin iadesiyle Suriye’yle yapılacak bir barış anlaşmasına İsrail halkını ikna etmek zor olacak.
“Her iki taraf da sorunların ve nasıl çözüleceğinin bilincinde, sonuca gitmek için tek gereken karar vermek. Ancak siyasi açıdan oldukça zayıflamış olan Başbakan Ehud Olmert’in halktan bu konuda destek alabileceğine inanmıyorum” şeklinde konuşan Gazit, Suriye’yle barış sürecinin Filistin’le yürütülen barış görüşmelerini de etkileyeceğinden emin.
Suriye’yle barış yapılması karşılığında Golan Tepelerinden çekilme konusunda İsrail kamuoyunun istekli olmayacağını ifade eden Gazit “eğer Golan iade edilirse Filistin’le barış için aynı zamanda Batı Şeria’dan da çekilmeyi halk kabul etmeyecektir” diyor.
Öte yandan İsrailli yetkililer Suriye’yle atılan adımların Filistin’le devam eden süreci etkilemeyeceğini belirtiyor. Filistin Yönetimi Lideri Mahmud Abbas ise Suriye ile İsrail arasında atılan olumlu adımları menuniyetle karşıladığını söylerken sürecin Filstin’le barışa olası etkileri hakkında şimdilik açıklama yapmıyor.