Kuzey Amerika’daki 62 Türk derneğinin şemsiye örgütü olan Türk Amerikan Dernekleri Asamblesi ATAA’nın 27’nci yıllık konferansı Washington’da yapıldı.
Türkiye’yi ve Amerika’da yaşayan Türkleri yakından ilgilendiren konuların işlendiği üç günlük toplantıların ikinci gününde Amerika’yı en üst düzeyde Dışişleri Bakan Yardımcılarından Matt Bryza, Türkiye’yi ise Washington Büyükelçisi Nabi Şensoy temsil etti.
Amerika’nın Ankara Büyükelçisi Ross Wilson ise, eski başbakan Bülent Ecevit’in cenaze töreni nedeniyle toplantılara katılamadı.
Konferansta, Ermeni soykırımı iddiaları, Kıbrıs meselesi, Türk – Amerikan ilişkileri, ticari ilişkiler, dünyadaki Türk toplumları, enerji alanında işbirliği ve Amerika’da lobicilik faaliyetleri gibi konularda toplantılar düzenlendi.
Konferansta bir konuşma yapan Büyükelçi Şensoy, Türk – Amerikan ilişkilerinin güçlü ve sağlam temeller üzerine kurulu olduğunu söyledi.
Toplantılar sırasında, Amerika’nın gündeminde olan önemli konular hakkında katılımcıların görüşlerini aldık.
Amerika’da geçen hafta yapılan seçimlerde, muhalefetteki Demokrat Parti, Kongre’nin her iki kanadında çoğunluğu ele geçirmeyi başardı. Bu, Amerika’nın dış politikasına, Türk – Amerikan ilişkilerine nasıl yansıyacak? Amerika Dışişleri Bakan Yardımcılarından Matt Bryza, muhalefetteki Demokratların Kongre’de çoğunluğu ele geçirmesiyle Türk – Amerikan ilişkilerinde olumsuz yönde bir değişiklik olacağını düşünmüyor:
Sorularımızı yanıtlayan Bryza, şöyle konuştu: "Bir değişiklik olmayacağını umuyorum. Demokrat Parti iktidardayken Türk Amerikan stratejik ortaklığının öneminin farkında olduğunu gösterdi. Başkan Clinton bunu ortaya koydu. Hatırlayacaksınız, Baku Tiflis Ceyhan petrol boru hattı ortaklığının temeli bu dönemde atılmıştı. Başkan Bush, Kongre’deki Demokrat Partili liderlerle diyalog kurmaya çalışıyor. Demokrat Partili liderler tecrübeli ve uluslararası ilişkiler konusunda bilgili. Umudum, Türk Amerikan stratejik ortaklığı vizyonunun geçerliliğini korumasıdır.”
Peki, Washington’daki uzmanlar Kongre’nin yeni yapısı konusunda ne düşünüyor? Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü Türkiye Programı Direktörü Soner Çağaptay biraz kaygılı. Çağaptay, Ermeni, Rum ve insan hakları lobilerinin Demokrat Parti’de daha etkin olduklarını hatırlatıyor.
Temsilciler Meclisi Başkanı olması beklenen Demokrat Partili California milletvekili Nancy Pelosi’nin Ermeni soykırımı tasarısını destekleme sözü vermesi, gözlemciler tarafından kaygıyla karşılandı.
Dışişleri Bakan Yardımcılarından Matt Bryza, siyasetçilerin adayken farklı konuştuklarını, seçildikten sonra farklı davranmak zorunda kaldıklarını hatırlatıyor, ancak, bu tasarı konusunda ne olacağını bilemediğini söylüyor. Ermeni soykırımı tasarısı Kongre’nin gündemine alınırsa, Bush yönetiminin tutumu ne olacak?
Matt Bryza şöyle dedi: “Buna karşı çıkarız. Bu tasarıya esas itibariyle karşıyız. Bu tür bir tasarı bizim amacımıza zarar verir. Bizim amacımız, insanların bu güç tarihi konuları tartışmalarını, görüş farklılıklarını dürüst ve açıksözlü diyalog yoluyla gidermelerini sağlamaktır.”
Türk – Amerikan ilişkilerini yakından izleyenler, 2000 yılında sunulan Ermeni soykırımı tasarısının Başkan Bill Clinton’ın Kongre’de o zamanlar çoğunlukta olan Cumuriyetçi Partinin liderlerini arayarak kabülünü önlemesini hala hatırlıyor. Peki bu kez, Başkan Bush, Demokrat Partinin liderlerini arayıp, yine böyle bir tasarının geçmesini engelleyebilecek mi? Soner Çağaptay bunun biraz daha zor olacağı görüşünde.
Çağaptay, Bush yönetimi ve Demokratlar arasındaki kamplaşmanın çok derin olduğunu, Bush’un taleplerinin Demokratlar tarafından reddedilmesinin daha büyük bir olasılık olduğuna dikkati çekti. Uzman, Ermeni soykırımı tasarısının Kongre’den geçmesinin daha önce hiç olmadığı kadar büyük bir olasılık olduğunu söyledi.
Çağaptay, Türkiye’nin bunu engellemesi için böyle bir tasarının kabulünün Türk – Amerikan ilişkilerini derinden zedeleyeceği mesajını vermesi ve bunun için farklı kanallardan Demokrat Partili liderlere ulaşması gerektiğini düşünüyor.
Çağaptay, bu doğrultuda, Türkiye’nin, Yahudi lobisine daha çok ihtiyaç duyacağını da vurguluyor.
Konuyla ilgili ayrıntıları, konferanstaki katılımcılarla yaptığımız söyleşileri, 14 Kasım Salı akşamı saat 21.00’de Amerika’nın Sesi – TGRT Haber ortak yayınında izleyebilirsiniz.
Türkiye’yi ve Amerika’da yaşayan Türkleri yakından ilgilendiren konuların işlendiği üç günlük toplantıların ikinci gününde Amerika’yı en üst düzeyde Dışişleri Bakan Yardımcılarından Matt Bryza, Türkiye’yi ise Washington Büyükelçisi Nabi Şensoy temsil etti.
Amerika’nın Ankara Büyükelçisi Ross Wilson ise, eski başbakan Bülent Ecevit’in cenaze töreni nedeniyle toplantılara katılamadı.
Konferansta, Ermeni soykırımı iddiaları, Kıbrıs meselesi, Türk – Amerikan ilişkileri, ticari ilişkiler, dünyadaki Türk toplumları, enerji alanında işbirliği ve Amerika’da lobicilik faaliyetleri gibi konularda toplantılar düzenlendi.
Konferansta bir konuşma yapan Büyükelçi Şensoy, Türk – Amerikan ilişkilerinin güçlü ve sağlam temeller üzerine kurulu olduğunu söyledi.
Toplantılar sırasında, Amerika’nın gündeminde olan önemli konular hakkında katılımcıların görüşlerini aldık.
Amerika’da geçen hafta yapılan seçimlerde, muhalefetteki Demokrat Parti, Kongre’nin her iki kanadında çoğunluğu ele geçirmeyi başardı. Bu, Amerika’nın dış politikasına, Türk – Amerikan ilişkilerine nasıl yansıyacak? Amerika Dışişleri Bakan Yardımcılarından Matt Bryza, muhalefetteki Demokratların Kongre’de çoğunluğu ele geçirmesiyle Türk – Amerikan ilişkilerinde olumsuz yönde bir değişiklik olacağını düşünmüyor:
Sorularımızı yanıtlayan Bryza, şöyle konuştu: "Bir değişiklik olmayacağını umuyorum. Demokrat Parti iktidardayken Türk Amerikan stratejik ortaklığının öneminin farkında olduğunu gösterdi. Başkan Clinton bunu ortaya koydu. Hatırlayacaksınız, Baku Tiflis Ceyhan petrol boru hattı ortaklığının temeli bu dönemde atılmıştı. Başkan Bush, Kongre’deki Demokrat Partili liderlerle diyalog kurmaya çalışıyor. Demokrat Partili liderler tecrübeli ve uluslararası ilişkiler konusunda bilgili. Umudum, Türk Amerikan stratejik ortaklığı vizyonunun geçerliliğini korumasıdır.”
Peki, Washington’daki uzmanlar Kongre’nin yeni yapısı konusunda ne düşünüyor? Washington Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü Türkiye Programı Direktörü Soner Çağaptay biraz kaygılı. Çağaptay, Ermeni, Rum ve insan hakları lobilerinin Demokrat Parti’de daha etkin olduklarını hatırlatıyor.
Temsilciler Meclisi Başkanı olması beklenen Demokrat Partili California milletvekili Nancy Pelosi’nin Ermeni soykırımı tasarısını destekleme sözü vermesi, gözlemciler tarafından kaygıyla karşılandı.
Dışişleri Bakan Yardımcılarından Matt Bryza, siyasetçilerin adayken farklı konuştuklarını, seçildikten sonra farklı davranmak zorunda kaldıklarını hatırlatıyor, ancak, bu tasarı konusunda ne olacağını bilemediğini söylüyor. Ermeni soykırımı tasarısı Kongre’nin gündemine alınırsa, Bush yönetiminin tutumu ne olacak?
Matt Bryza şöyle dedi: “Buna karşı çıkarız. Bu tasarıya esas itibariyle karşıyız. Bu tür bir tasarı bizim amacımıza zarar verir. Bizim amacımız, insanların bu güç tarihi konuları tartışmalarını, görüş farklılıklarını dürüst ve açıksözlü diyalog yoluyla gidermelerini sağlamaktır.”
Türk – Amerikan ilişkilerini yakından izleyenler, 2000 yılında sunulan Ermeni soykırımı tasarısının Başkan Bill Clinton’ın Kongre’de o zamanlar çoğunlukta olan Cumuriyetçi Partinin liderlerini arayarak kabülünü önlemesini hala hatırlıyor. Peki bu kez, Başkan Bush, Demokrat Partinin liderlerini arayıp, yine böyle bir tasarının geçmesini engelleyebilecek mi? Soner Çağaptay bunun biraz daha zor olacağı görüşünde.
Çağaptay, Bush yönetimi ve Demokratlar arasındaki kamplaşmanın çok derin olduğunu, Bush’un taleplerinin Demokratlar tarafından reddedilmesinin daha büyük bir olasılık olduğuna dikkati çekti. Uzman, Ermeni soykırımı tasarısının Kongre’den geçmesinin daha önce hiç olmadığı kadar büyük bir olasılık olduğunu söyledi.
Çağaptay, Türkiye’nin bunu engellemesi için böyle bir tasarının kabulünün Türk – Amerikan ilişkilerini derinden zedeleyeceği mesajını vermesi ve bunun için farklı kanallardan Demokrat Partili liderlere ulaşması gerektiğini düşünüyor.
Çağaptay, bu doğrultuda, Türkiye’nin, Yahudi lobisine daha çok ihtiyaç duyacağını da vurguluyor.
Konuyla ilgili ayrıntıları, konferanstaki katılımcılarla yaptığımız söyleşileri, 14 Kasım Salı akşamı saat 21.00’de Amerika’nın Sesi – TGRT Haber ortak yayınında izleyebilirsiniz.
