Amerikan İnsan Hakları Gözlem örgütü, Kırgızistan’a sığınan rejim aleyhtarı Özbeklerin zorla ülkelerine iade edildiğini açıkladı.
Geçen yıl Andican’da meydana gelen hükümet aleyhtarı gösterilerde yüzlerce kişi ölmüş birçok kişi de Kırgızistan’a kaçarak siyası sığınma başvurusunda bulunmuştu. Bişkek hükümeti bu kişilerden dördünü Özbekistan’a iade etti diğerlerini ise gizlice hapse attı. Ancak Kırgız yetkililer, batı ülkeleri ve uluslararası kuruluşların sert tepkisi üzerine bu uygulamadan vazgeçmişti.
Bölgeden gelen haberlere göre Özbekistan sığınmacıları iade etmesi için son zamanlarda Kırgızistan’a baskıyı arttırdı. Cumhurbaşkanı İslam Kerimov ve Kırgızistan Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev arasında gelecek ay Taşkent’te yapılacak görüşmede de özellikle bu konu üzerinde durulması bekleniyor.
İnsan Hakları Gözlem örgütünün Moskova büro şefi Allison Gill demokratik kurumlar oluşturmaya çalışan Kırgızistan’ın, dikta rejimiyle yönetilen komşusu Özbekistan’a heveslenmesinden kaygı duyduğunu söyledi. İnsan Hakları Gözlem yetkilisi, son iki hafta içinde Kırgızistan’daki Özbek mültecilerden dördünün ortadan kaybolduğunu ve bu kişilerin muhtemelen gizlice ve zorla ülkelerine iade edildiğini bildirdi. Allison Gill, sığınmacılardan birinin bir Kırgız yetkilinin evinde kaldığına dikkatı çekti ve “Bu kişinin Kırgız yetkililerin onayı olmadan ülkesine iade edilmesi imkansızdır” dedi.
İnsan Hakları Gözlem örgütünün Moskova temsilcisine göre, Kırgız yetkililer ya Özbek hükümetiyle bilfiil işbirliği yapıyor ya da Özbek ajanların ülkede faaliyet göstermesine gözyumuyor. Kırgızistan, mültecilerle ilgili 1951 sözleşmesi hükümlerine uyacağını ve işkence görme ya da cezalandırılma ihtimali olan sığınmacı Özbekleri geri göndermeyeceğini duyurmuştu.
Allison Gill, Bişkek hükümetinin sözleşmeyi ihlal etmesini korkunç bir olay olarak niteledi ve Kırgızistan’ı uluslararası yükümlülüklerine ihanet etmekle suçladı. Özbek yetkililer örgütün suçlamasına henüz yanıt vermedi. Ancak bir yetkili birkaç gün önce hiçbir Özbek’in Kırgızistan’dan zorla geri gönderilmediğini söylemişti.
Allison Gill, Kırgızistan’ın sığınmacılar konusunda Özbek hükümetine boyun eğmekle sırtını tüm dünyaya çevirdiğini belirtti ve “halbuki geçen yıl dört Özbek’in iadesini durdurmakla tüm dünyanın sevgi ve saygısını kazanmışlardı" dedi.
İnsan Hakları Gözlem örgütü, Kırgızistan’a sığınan Özbeklerin bu ülkede artık emniyet içinde olmadığını görüşünde. Amerika, Kırgız hükümetinden örgütün iddialarını soruşturmasını ve Özbek sığınmacıların can güvenliğini sağlamasını istedi.