Amerika Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, İsrail’in Gazze’den çekilme planının, Orta doğu barış sürecini canlandırmak için en iyi fırsatı yarattığını açıkladı. Rice, bu açıklamayı Ramallah’ta Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve diğer Filistinli yetkililerle görüştükten sonra yaptı.
Amerika Dışişleri Bakanı’nın yarın da Kudüs’te İsrail Başbakanı Ariel Şaron ile görüşmesi bekleniyor. Rice, Ağustos’ta planlanan çekilmeden önce, Filistinlilerin Gazze’de güvenliği sağlamak için çalışması gerektiğini vurguladı.
Condoleezza Rice, ayrıca, İsrail’in, Batı Şeria’daki yerleşim birimlerini genişletme planından kaygı duyduğunu dile getirdi. Bu arada Gazze’nin güneyinde, İsrail askerleriyle İslami Cihad örgütü militanları arasında çıkan çatışmada bir militanın öldüğü bildirildi.
Amerika Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, bir hafta sürecek Orta Doğu ve Avrupa gezisine Cuma günü başladı. Rice İsrail ve Filistin liderleriyle görüştükten sonra Pazartesi günü Kahire’de Orta Doğu’da demokrasinin yayılması konulu bir konuşma yapacak.
Başkan Bush, Dışişleri Bakanı Rice’ı İsrail’in Gazze’den çekilmesi konusunda İsrail ve Filistin liderleriyle görüşmek üzere bölgeye gönderiyor. Yönetim, Gazze’den çekilmenin, Orta Doğu’da barışı öngören uluslararası yol haritası üzerinde önemli bir ilerleme teşkil edeceğini düşünüyor.
Condoleezza Rice gezisi sırasında Ürdün, Suudi Arabistan ve Mısır’ı da ziyaret edecek. Kahire’de yapacağı konuşma, Bush yönetiminin, Orta Doğu ülkelerinde siyasi reformları teşvik kampanyasının önemli bir unsurunu oluşturacak.
Amerika Dışişleri Bakanı, bu yılın başlarında yapacağı Mısır ziyaretini, o sırada Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in, muhalefete karşı sert adımlar atması üzerine ertelemişti. Ancak Mübarek son zamanda çeşitli adayların katılacağı Cumhurbaşkanı seçimi fikrini kabul ederek, Mısır’da tek partili yönetimden uzaklaşmanın mümkün olacağı yolunda sinyal vermiş oldu. Dışişleri Bakanı Rice, hareketinden önce Washington’da yaptığı basın toplantısında, Mısır’daki reform adımlarının yetersiz olduğu yönündeki eleştiriler hakkında şöyle konuştu:
“Mısır gibi bir ülkede bugüne kadar görülmemiş bir durum olduğu için, birden fazla adayın katılacağı cumhurbaşkanlığı seçimi önemli bir adım... Ayrıca Mısır hükümeti, bu seçimde ne olacağını bütün dünyanın dikkatle izleyeceğini biliyor. Devlet kontrolundaki medyadan, farklı adayların yararlanmasına izin verilecek mi?... Adaylara, özgürce kampanya yapma imkanı sağlanması önemli... Seçimi uluslararası gözlemciler izleyecek.”
Rice, bir soru üzerine, Mısır’da Eylül ayındaki seçimin, Devlet Başkanı Mübarek’in beşinci kez seçilmesiyle sonuçlanabileceğini kabul etti ancak demokratikleşmenin sırf seçimle gerçekleşmesinin beklenemeyeceğini söyledi.
Amerika Dışişleri Bakanı bu gezisi sırasında Çarşamba günü Brüksel’de, Irak’a destek konulu uluslararası konferansa da katılacak. Bu toplantı, Amerikan halkı arasında Irak savaşına desteğin hızla azaldığı bir döneme rastlıyor. Condoleezza Rice basın toplantısında Irak’ta demokrasiyi yerleştirme ve Irak güvenlik güçlerini eğitme çabasında önemli ilerleme kaydedildiğini söyledi ancak Amerika’nın Irak’tan çekilmesi konusunda bir süre vermenin mümkün olmadığını belirtti. Rice şöyle dedi:
“Saddam Hüseyin’den sonra çok farklı bir Orta Doğu var. Irak halkına, diktatörlüğün kalıntısı üzerinde demokrasi inşası için yardım ediyoruz. Amerikan halkına, Amerika’nın uzun dönemde Irak’ta kalmasının sözkonusu olmadığını tekrar tekrar söylememiz gerekir. Siyasi düzenin kurulup güvenlik ortamının sağlanması Amerika’nın değil, Irak’ın yapacağı bir iş olacaktır.”
Orta Doğu’daki diğer konulara değinirken de Rice, Amerika’nın, Filistin Hamas grubunu hala terörist örgüt olarak gördüğünü ve bu örgütle hiçbir siyasi temas kurmadığını söyledi. Avrupalı diplomatların Hamas’la temasta olduğu yolundaki haberler İsrail’in sert protestosuna yolaçmıştı.
Basın toplantısında Rice’a sorulan bir soru da İsrail’le Çin arasında silah alış-verişi haberleriyle ilgiliydi. Rice bu konuda İsrail’le Amerika arasında çok zor tartışmalar yapıldığını ve İsrail’in, Çin’e silah satmasının bölgesel askeri dengeyi olumsuz etkileyeceği konusunda Amerika’nın duyduğu kaygıyı anlaması gerektiğini söyledi.
Başkan Clinton yönetimi sırasında İsrail, Amerika’nın baskıları üzerine Çin’e hava trafik komuta ve kontrol sistemleri satışını durdurmuştu. Son zamanda ise İsrail’in Çin’e uçak-savar sistemlerini vurma yeteneği olan pilotsuz uçaklar satmayı planladığı yolunda haberler çıktı. Haberler üzerinde yorum yapmayı reddeden Dışişleri Bakanı Rice, Amerika’nın bu konudaki hassasiyetini İsrail’in iyi anladığını ve konu üzerinde görüşmeler devam edeceğini söyledi.
