Güvenlik güçlerinin bugünkü müdahalesi sırasında, kent merkezinde toplanmış olan binlerce göstericiye ateş açıldığı ve en az bir kişinin öldüğü bildiriliyor.
Özbekistan’ın dördüncü büyük kenti olan Andican’da dün başlayan çatışmalarda ise en az dokuz kişinin öldüğü, 34 kişinin yaralandığı yolunda haberler alınıyor.
Yetkililere göre, şiddet olayları, bir grup isyancının radikal İslamcı örgüt kurmaya çalıştıkları gerekçesiyle yargılanmakta olan 23 işadamını kurtarmak amacıyla, kentin hapisanesini basması üzerine patlak verdi. Bu baskın sırasında en az 10 polis memurunun rehin alındığı ve yaklaşık 2 bin mahkumun serbest bırakıldığı bildiriliyor.
Washington’da açıklama yapan Beyaz Saray Sözcüsü, Amerika’nın Özbekistan’da şiddet olaylarının patlak vermesinden kaygı duyduğunu bildirdi. Sözcü, Amerikalı yetkilileri hem Özbek hükümetini hem de muhalif göstericileri itidalli davranmaya çağırdığını belirtti.
Özbekistan Dışişleri Bakanlığı hapishanedeki isyancılarla görüşmelerin devam ettiğini açıkladı. En az 10 güvenlik görevlisini rehin alan isyancılar iki bin kadar da mahkumu serbest bırakmıştı.
Olayla ilgili durum henüz açıklığa kavuşmazken hapishanenin kontrolünün isyancılarda mı, hükümette mi olduğu bilinmiyor. Yetkililer, hapishane isyanının geçen yıl Taşkent’te düzenlenen ve İslamcı militanların suçlandığı bombalama eylemlerinden bu yana en büyük şiddet olayı olduğunu söylüyor.
Andican kenti hükümet kontrolünün tam sağlanamadığı Fergana Vadisinde bulunuyor..Son haberlere göre Andican’daki isyancılar Rusya’dan arabulucuk yapmasını istedi. Bir Rus televizyonuna konuşan Rus Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, ülkesinin Özbekistan’daki olaylara doğrudan müdahale etmeyeceğini belirtti:
Dışişleri Bakanı Lavrov, konunun Özbekistan’ın iç sorunu olduğunu söyledi. Ancak Lavrov, gelişmelerin ülkesi tarafından dikkatle izleneceğini de kaydetti.
Rusya Parlamentosu Dışişleri Komisyonu Başkanı Konstantin Kosachev ise Özbekistan’daki gelişmelerin kaygı yarattığını belirtti. Kosachev, isyan hareketinin halk tarafından desteklenip desteklenmediğini ya da bunun bir darbe yada devrime yol açabileceğini söylemek için erken olduğunu vurguladı.
Kosachev, Özbekistandaki gelişmeleri iki şekilde açıklamanın mümkün olduğunu söyledi. Bir görüşe göre isyan kısa sürede bastırılacak anlık bir karışıklık; bir diğer görüşe göre ise istikrarsızlık ve şiddet olaylarının Orta Asya’ya yayılmasının başlangıcı..
Nitekim isyanın yayılma olasılığından ötürü Özbekistan’ın komşuları Kırgızistan ve Kazakistan sınırlarını kapadı. Sınırlarını henüz kapatmayan Tacikistan da güvenlik önlemlerini arttırdı.
Şiddet olaylarının İslamcı militanlarla ilişki kurmakla suçlanan 20’yi aşkın işadamının yargılanmasından kaynaklandığı belirtiliyor.
İşadamları iddiaları reddediyor ve hükümet çizgisi dışındaki dini görüşleri nedeniyle hedef seçildiklerini öne sürüyor.
Devlet Başkanı İslam Kerimov ise , uyguladığı sert politikaları savunuyor, bunun militan İslamcılara karşı verdiği mücadele olarak görülmesi gerektiğini söylüyor.
Buarada, Taşkent’teki İsrail Büyükelçiliğine kuşkulu bir şekilde yaklaşan ve dur ihtarına uymayan bir kişi vurularak öldürüldü.
Yetkililer öldürülen kişinin, intihar bombacılarınınkine benzer bir kuşak taktığını bildirdi.
Geçtiğimiz yıl Taşkent’te İsrailileri ve Amerikan Büyükelçiliğini hedef alan bombalı intihar eylemlerde iki kişi ölmüş, saldırıları Özbekistan İslamcı Hareketi adlı bir örgüt üstlenmişti.
Özbekistan'daki çatışmaları devlet eski bakanı Ahat Andican radyomuza değerlendirdi. Andican, Fuat Kozluklu'ya yaptığı değerlendirmede, bu çatışmaların diğer eski Sovyet cumhuriyetlerindeki gibi organize bir muhalefet hareketine benzetilmemesi gerektiğini söyledi ve ayaklanmanın kısıtlı bir bölge içinde gerçekleştiğine dikkat çekti.
Prof. Dr. Andican'la söyleşiyi yukarıdaki Real Audio bağlantısına tıklayarak dinleyebilirsiniz.
