Washington'da bulunan Türk Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Ali Tuygan, Washington Enstitüsü'nde “Türk Amerikan İlişkilerinin Dünü, Bugünü ve Yarını” konulu bir konuşma yaptı. Tuygan, Türk-Amerikan ilişkilerinin zengin geçmişine değindi; bölge ve dünya sorunlarının çözümü için iki ülkenin işbirliği yapmasının son derece önemli olduğunu söyledi.
Ali Tuygan, ilişkilerin durumunu sorgulayan bazı çevrelere yanıt olarak, Türk-Amerikan ortaklığının kalıcı olduğunu vurguladı. Soğuk Savaş döneminden örnekler vererek Türk-Amerikan ilişkilerinin geçmişini hatırlatan Tuygan, iki ülkenin, Ortadoğu bölgesinin geleceği için ortak bir vizyona sahip olduğunu söyledi.
Bu ortak vizyonu özetleyen Büyükelçi Tuygan, Türkiye’nin Büyük Ortadoğu Projesi kapsamında Ortadoğu’da demokratikleşme ve reform sürecine destek verdiğini hatırlattı ve şöyle konuştu:
“Bölgede reform sürecini teşvik eden uluslararası girişimler kabul gördükçe ve bu sürece bölge ülkeleri de katıldıkça; Türkiye bu reform sürecinde baş rol oynamaya hazırdır.”
Büyükelçi Tuygan, Büyük Ortadoğu Projesinin yanı sıra, Türkiye’yle Amerika’nın Irak’ta, İsrail-Filistin sorununda, terörle mücadelede ve İran’la Suriye konularında da görüş birliği içinde olduğunu söyledi.
İsrail-Filistin sorunu konusunda Amerika’yla Türkiye’nin iki devletli bir çözüm arayışında olduğunu söyleyen Dışişleri Müsteşarı, teröre maruz kalmış olan Türkiye’nin Amerika’ya terörle mücadele alanında destek verdiğini dile getirdi.
Tuygan, Türkiye’yle Amerika’nın, toprak bütünlüğünü koruyan, demokratik, kendisiyle barışık ve komşularıyla geçinen bir Irak öngördüğünü belirtti. Büyükelçi Tuygan, Türkiye’nin Irak konusunda Amerika’nın istediği düzeyde işbirliği yapmamış olabileceğini söyledi; ancak yine de Türkiye’nin vermiş oluğu yardımın görmezlikten gelinemeyeceğini vurguladı. Tuygan şöyle devam etti:
“Siz, Irak’ta yeterli derecede işbirliği yapmamış olmamızdan üzüntü duydunuz. Ancak, biz de, sizin son iki yılda verdiğiniz desteği yeterli bulmadık. Bütün bunlara rağmen, Irak, ilişkilerimizde önemli bir fırsat oluşturuyor, çünkü Irak’ta ortak hedeflerimiz bulunuyor.”
Ali Tuygan, Irak’ta Celal Talabani’nin Devlet Başkanı seçilmesinden Türkiye’nin duyduğu memnuniyeti de dile getirdi. Son zamanlarda merak konusu olan İncirlik üssünün statüsü konusunda da, Ali Tuygan, kararın hükümete ait olduğunu; ancak hükümetin Amerika’nın talebine olumlu baktığını söyledi.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in Suriye’yi ziyaret etmesi toplantıda sıkça gündeme geldi. Türkiye’nin İran ve Suriye rejimleriyle ilişkileri konusundaki sorulara yanıt veren Tuygan, Türkiye’nin Amerika’yla bu ülkeler konusunda ortak politika izlediğini; ancak Türkiye’nin bir avantajı olduğunu vurguladı:
“Bu iki ülke Türkiye’nin komşusu. Komşu olmaya da devam edeceklerdir. Bölgedeki bütün gelişmeler Türkiye’yi de etkileyecektir. Bu nedenle, Türkiye’nin gelişmelere kayıtsız kalması düşünülemez... Türkiye’yle Amerika’nın, bölgede barış ve güvenlik için ortak hedefleri vardır. Bu hedefler doğrultusunda da, her ülke kendi “göreceli üstünlüğünü” kullanmalıdır.”
Türkiye’nin İran’ın nükleer silah geliştirmesini istemediğini; ve Suriye’yle Türkiye’nin sorunlu geçmişinin unutulmadığını söyleyen Tuygan, bu ülkelerle iletişim kanallarının açık olmasının değerli olduğunu vurguladı. Tuygan, Türkiye’nin hem bu ülkeleri hem de batı ülkelerini yakından tanıdığını; ve bu avantajını uluslararası toplumun ortak vizyonu doğrultusunda kullandığını söyledi; ve Amerika’nın Türkiye’nin bu avantajından yararlanmasının önemini vurguladı.
Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Ali Tuygan Türkiye’nin Kıbrıs sorununa çözüm yolunda cesur adımlar attığını hatırlattı. Çözümün Kıbrıslı Rumlar tarafından engellendiğini söyleyen Tuygan, şöyle devam etti:
“Kıbrıslı Rumlar, barış planına karşı çıktıkları halde Avrupa Birliğine üye oldular; Kıbrıslı Türklere uygulanan ambargo ise sürüyor. Türkler barış için kararlılıklarını yitirmiş değiller. Umarım bir gün Rumlar da böyle düşünür. Ancak şöyle bir sorun var; Rumlar, Avrupa Birliği'ne üye olmalarıyla; ve Kıbrıslı Türklerin izolasyonunun sürmesiyle, kendi politikalarının haklı görüldüğünü zannediyorlar ve tutumlarını değiştirmiyorlar. İşte bu nedenle, Amerika’nın ve Avrupa’nın; barış isteyen Türkleri cezalandırmaktan; ve barışı önleyen Rumları ödüllendirmekten vazgeçmelerini bekliyoruz.”
Türkiye’nin Ermenistan’la ilişkilerini normalleştirilmek istediğini söyleyen Tuygan, ancak, Ermenistan’ın Türkiye sınırını tanıması ve Dağlık-Karabağ sorununun çözümlenmesi için adım atması gerektiğini söyledi. Tuygan, Ermeni soykırımı iddiaları konusunda da, Türkiye’nin iddiaların aydınlatılması için Ermenistan’la ortak bir komisyon kurulmasını önerdiğini hatırlattı. Ali Tuygan bu konuda Amerika’ya da bir mesaj iletti:
“Biz doğal olarak bütün ilgili tarafların – Amerikan yönetimi ve Kongresi dahil – her hangibir ani karar almadan bu gerçekleri göz önünde bulundurmalarını bekliyoruz. Aksi takdirde, tek taraflı suçlamalar ve propaganda, tarihi gerçeklerin yerini alır. Türk toplumunun bu konudaki duyarlılığını göz önünde bulundurursanız, böyle bir gelişme ikili ilişkilerimizdeki güven ortamını sarsabilir."
Ali Tuygan ikili ilişkilerde sorunlar yaşanabileceğini; ancak bunların aşılacağını da belirtti. Büyükelçi Tuygan, Amerika’nın bir süper güç olması; ve Türkiye’nin de dünyanın en stratejik konumuna sahip olması dolayısıyla ittifak ilişkisinin kaçınılmaz olduğunu söyledi. Tuygan şöyle konuştu:
“İki ülke arasındaki ittifak ilişkileri geçmişte ortak çıkarlarımız için son derece faydalı olmuştur – faydalı olmaya devam etmektedir – ve ilişkilerimiz değişen tehditler ve fırsatlar karşısında vazgeçilmez niteliğini koruyacaktır.”
Türk Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı, Amerika’yla Türkiye’nin ortaklaşa hareket etmesi gerektiğini söyledi. Bunun için de Türk-Amerikan diyalogunun derinleştirilmesi gerektiğini belirten Büyükelçi Ali Tuygan, Türkiye’yle Amerika, ortak çıkarlarını ve ortak değerlerini hatırladığı sürece, stratejik ortaklığın zenginleşeceğini vurguladı.
