Lübnan eski başbakanı Refik Hariri’nin Beyrut’ta öldürülmesinin ardından ordu alarma geçirildi.
Dün geç saatlerde Beyrut’a sevk edilen askeri birlikler yollarda devriye geziyor ve denetleme yapıyor. Eski başbakanın konvoyuna bomba yüklü otomobille girişilen saldırıda dokuz kişi öldü, yüz kişi de yaralandı. Eski Ekonomi Bakanı Basil Fuleihan da saldırıda ağır yaralananlar arasında bulunuyor. Otomobile yerleştirilen bombanın etkisi geniş bir alanda hissedilirken, civardaki otomobillerle binalar ağır hasar gördü.
Harriri için üç gün yas ilan edildi. Muhalefet saldırıdan hükümeti ve Suriyeli yetkilileri sorumlu tutarak hükümetin istifasını ve Suriye askerlerinin ülkeden çekilmesini istedi. El Cezire televizyonuna gönderilen bir video bandında daha önce adı duyulmamış bir şeriatçı örgüt saldırının sorumluluğunu üstlendi. Lübnanlı yetkililer teypteki sesin, Beyrut’ta yaşayan bir Filistinli olduğunu belirledi. Ancak bu kişi henüz yakalanmadı.
Hariri’nin öldürülmesi dünya liderleri tarafından tepkiyle karşılandı. Beyaz Saray’ın yaptığı yazılı açıklamada, Hariri’nin yorulmak bilmeden özgür, bağımsız ve refah içinde bir Lübnan için çalıştığı belirtildi. Açıklamada, Suriye’ye Lübnan’daki kuvvetlerini geri çekmesi çağrısı da yapıldı. Hariri’nin yakın arkadaşı olan Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, saldırıyla ilgili resmi soruşturma açılmasını istedi.
Beyrut’ta bombalı saldırıyla öldürülen Lübnan eski Başbakanı Refik Hariri, 15 yıl iç savaşın yerle bir ettiği başkentin yeniden imarını üstlenen milyarder bir işadamıydı. İç savaştan iki yıl sonra başbakan olan 60 yaşındaki Hariri, Beyrut’ta geniş çaplı imar projeleri başlatırken, Suriye’nin de Lübnan üzerindeki denetimini yoğunlaştırmasına destek verdi. Çok sık yolsuzluk suçlamalarına hedef olan Refik Hariri, zamanını hayır işlerine de ayırdı. 35 bin Lübnanlı öğrencinin eğitim masraflarını üstlendiği belirtilen Hariri, hayır kuruluşlarına milyonlarca Dolar para bağışladı.
1998 yılında başbakanlıktan ayrılan Refik Hariri, 2000 yılında bu göreve geri dönmüştü. Ancak Refik Hariri, geçen yıl Suriye yanlısı parlamentonun, Şam hükümetinin desteklediği cumhurbaşkanı ve siyasi rakibi Emil Lahud’un görev süresini uzatma kararı alması üzerine istifa etti. Hariri’yi hedef alan bombalı suikast, Ortadoğu’da birçoklarının kafasında aynı soru işaretini yarattı: Hariri neden hedef seçilmişti? Eski Başbakanın 24 yıllık yakın arkadaşı, UNESCO’nun Beyrut, Fransa ve Kuveyt’teki Ortadoğu merkez ofisinde eğitim programları sorumlusu olarak görev yapan ve bursu sağlayan Hariri Vakfı’nın genel direktörü Mustafa Zateri, öldürülen eski başbakanın Lübnan’da çok özel bir konuma sahip olduğunu söylüyor:
“Neden öldürüldü sorusunu şu anda yanıtlamak için çok erken. Ancak, Hariri, Lübnan’da öyle özel bir konuma erişmişti ki, şimdiye dek kimse aynı başarıyı gösteremedi. Bu da onu benzersiz kıldı. Hariri, özellikle Fransa, Amerika ve Rusya’nın liderleriyle yakın ilişkiler geliştirdi, bu yakın ilişkilerin Arap Dünyasında da bir benzeri yok. Hariri son zamanlarda bazı siyasi partilere karşı bir siyasi tehdit gibi algılanmaya başlandı ki bunun da nedeni muhalefeti tek çatı altında toplama çabalarıydı. Dolayısıyla şu aşamada suikastın sorumlusunun Lübnan içerisinden mi, dışından mı, yoksa bu iki unsurun beraberliğinden mi kaynaklandığını söylemek için son derece erken.”
Lübnan, bulunduğu coğrafya nedeniyle Ortadoğu’nun bütün olumsuz etkilerine açık. Bir zamanlar ülkenin başkenti Ortadoğu’nun Paris’i olarak nitelenirken, iç savaş yalnızca Beyrut’u değil, Lübnan’ın tamamını bir harabeye çevirdi. İsrail’in işgali, ülkedeki Suriye askerlerinin varlığı ve kendini bir türlü toparlayamayan ülke ekonomisi Lübnanlıları düşündürüyor. Kaygıların merkezinde, terör ve şiddetin yeniden geri gelme olasılığı yatıyor. Mustafa Zateri, Hariri’nin öldürülmesinden sonra ileriyi görmenin daha da güçleştiğini belirtiyor:
“Ufukta çeşitli olasılıklar var. Kimse bunları net olarak seçemiyor. Ancak halk arasında, suikasttan ötürü korkunç bir öfkenin doğduğunu söylemeliyim. Hariri yalnızca Beyrut’un değil tüm Lübnan’ın lideriydi. Hem Müslümanların, hem de Hıristiyanların lideriydi.”
Mustafa Zateri, eski Başbakan Hariri’yi, 1981 yılından beri tanıdığını, Hariri’nin yeniliklere kolaylıkla uyum sağlayabilen esneklikte ve pratiklikte olduğunu söylüyor. Zateri, Hariri’nin çok yönlü kişiliğinin, hümanistliğinin ve karakterine yansıyan çocukluğunun insanı etkilediğini belirtiyor ve eski başbakanın çocukluk arkadaşlarıyla diyalogunu hiç kopartmadığını anlatıyor. Zateri, “Hariri, vizyonu olan bir kişiydi ve iyi bir politikacıydı” diyor:
“Hariri halk için çalışmayı hiç ihmal etmedi. Gerek sivil toplum kuruluşları gerekse kendisinin kurduğu vakıf aracılığıyla olsun Lübnanlı öğrencilerin yabancı üniversitelerde, özellikle Amerika ve İngiltere’de okumaları için yardımcı oldu, destek verdi. 1980 ve 90’lı yıllarda 35 bin Lübnanlı öğrenci onun sayesinde üniversite eğitimi aldı.”
Mustafa Zateri, Refik Hariri ile en son Perşembe günü yine eğitim ile ilgili bir konuyu görüştüklerini, Vakfın mali destek verdiği okullardan birine talep yüksek olduğu için Vakfın da bu okula daha fazla kaynak ayırması gerektiğini kendisine anlattığını ve Hariri’den de olumlu yanıt aldığını söylüyor. Hariri Vakfının Lübnan’da 5 okulu ve iki Üniversitesi var. Refik Hariri, yalnızca Vakfı aracılığıyla, 1979 yılından bu yana öğrencilerin eğitimi ve okul yapımı için bir milyar ikiyüz milyon Dolar harcamış. Hariri Vakfı’nın Lübnan’daki direktörü Mustafa Zateri, iç savaş sırasında Hariri’nin Beyrut’taki Amerikan Üniversitesi ile St. Joseph Üniversitesi’ne de mali destek sağladığını belirtiyor. Refik Hariri’nin ölümü, Hariri Vakfı’nı nasıl etkileyecek? Vakıf, ayakta kalmayı başarabilecek mi? Zateri tereddütsüz yanıtlıyor:
“Başladığımız bu işi bırakamayız. Sorumlu olduğumuz yedi binden fazla öğrenci var. Hariri Vakfı bu öğrencilere olan desteğini sürdürecek. Durmamız söz konusu değil.”
İç savaş sonrası döneme damgasını vuran eski Başbakan Refik Hariri, “Bay Lübnan” olarak anılmaktan hoşlanıyordu. Forbes dergisi onu dünyanın en zengin 100 işadamları arasında sıralamıştı. Hariri 60 yaşındaydı.
