Irak’ın 275 üyeli yeni parlamentosunun ilk işi Devlet Başkanı, iki yardımcısı ve Başbakanı belirlemek olacak. Mecliste temsil edilen en güçlü siyasi partiler, liderleri belirledikten sonra, ülkenin geleceği ile ilgili vizyonlarını ortaya koyacakları anayasa taslağını hazırlamaya başlayacaklar. Anayasa taslağı, daha sonra Irak halkının oyuna sunulacak.
Irak’lı yetkililere göre, milyonlarca kişinin oy kullandığı 30 Ocak seçimlerinden sonra ülkedeki hava olumlu yönde değişiyor... Direnişçilerin saldırıları bazı bölgelerde devam ederken, yetkililer, başarılı saydıkları seçimlerin, militanlara desteği zayıflatacağı görüşünde... Irak’ın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Samir Sumeyide, ülkedeki güçlüklere rağmen, Bağdat’taki iyimserliğin arttığına işaret ediyor:
“Seçimlerden bir gün sonra Bağdat’taki dost ve akrabalarımla konuştuğumda, havanın değiştiği izlenimini edindim. İnsanlar mutluydu. Seçimlerden önceki hava bambaşkaydı, insanlar karamsardı, kafaları karışıktı ve seçimin nelere yol açabileceğini bilinemiyordu. Bugün hala benzin sıkıntısı ve elektrik kesintileri devam ederken, halk bambaşka duygular içerisindeler. Bu, hepimiz için son derece büyük bir gelişmedir.”
Büyükelçi Sümeyide, direnişçilerin seçimi engelleme çabası gibi ülkedeki aşırı unsurların, anayasanın yazılmasında da etkili olmaya çalışacağını savundu:
“Yazılacak anayasa ne olursa olsun aşırı uçların bu işe karışacaklarına hiç şüphe yoktur. Meşru bir anayasayı hazırlayabilmek için tartışmaları belirli bir sınır içerisinde tutmalıyız.”
Büyükelçi Sümeyide, bütün kesimlerden ılımlıların ve bunlara danışmanlık yapacak anayasa uzmanlarının, anayasayı yazmak için biraraya getirilmesinin önemini vurguladı. Irak’ın yönetiminde kullanılan geçici yasa, anayasanın tüm ülkede kamuya açık toplantılarda tartışılmasını öngörüyor. Birleşmiş Milletler’in de bu tür bir sosyal diyalogu desteklemesi bekleniyor. Kürt Bölgesel Hükümetinin Amerika’daki temsilcisi Nijyar Şemdin, anayasanın Irak’taki azınlıkları koruyacak şekilde hazırlanması gerektiğini söylüyor:
“Çoğunluğun azınlık üzerinde olası bir baskısını önlemek ve kişinin hangi etnik, ya da dini gruba mensup olursa olsun haklarını korumak için özel bir çaba göstermek durumundayız.”
Bazı Sünni Arap liderler seçimleri boykot çağrısında bulunduysa da Müslüman Ulema Birliği gibi etkili Sünni grupların anayasanın hazırlanması sürecine dahil olabileceğine ilişkin işaretler alınıyor. Anayasa hukukçusu Jonathan Morrow, Iraklı liderlere anayasanın hazırlanmasında danışmanlık yapan Amerika Barış Enstitüsü’nde çalışıyor. Morrow, Irak’ta çeşitli gruplarla temaslarında edindiği izlenimin, sürecin şeffaf olması ve tüm tarafları kapsaması yönünde olduğunu belirtiyor:
“Irak’ta anayasa ile ilgili sürecin doğru bir şekilde işlemesi son derece önemli. Dini, cinsiyeti yada etnik yapısı ne olursa olsun herkes anayasadaki konuları bilmeli ve söz sahibi olmalı... Özellikle Sünni bölgelerde yaşayanların, ülkelerindeki siyasi ortama katılımlarının güvence altında olduğunu bilmeleri gerekiyor.”
Geçici parlamentonun anayasayı hazırlamak için 15 Ağustos’a kadar zamanı var. Anayasa 15 Ekim’de halk oyuna sunulacak. Irak’ın asıl kalıcı hükümeti için seçimler ise, belirlenen takvime göre, 15 Aralık’ta yapılacak ve yeni seçilecek hükümet 31 Aralık’ta göreve başlayacak.
