İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri'nde (BAE) kaybolan İsrailli-Moldovalı bir hahamın öldürüldüğünü açıkladı. İsrail hükümeti, cesedi bulunan Zvi Kogan adlı hahamın öldürülmesini “iğrenç bir antisemitik terör olayı” olarak nitelendirdi.
Başbakan Benyamin Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada, İsrail'in “adaletin yerini bulması için tüm imkanlarıyla harekete geçeceği” belirtildi. İsrailli yetkililer, hahamın öldürülmesinin bir terör saldırısı olduğuna nasıl karar verdiklerini açıklamadı ve başka ayrıntı vermedi.
Perşembe günü kaybolan 28 yaşındaki ultra-Ortodoks haham Kogan, iki ülkenin 2020 İbrahim Anlaşması ile diplomatik bağlar kurmasından bu yana İsraillilerin ticaret ve turizm için akın ettiği Dubai’de Koşer market işletiyordu.
Anlaşma, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'in güneyine düzenlediği saldırının yolaçtığı bölgesel gerilimin yükseldiği bir yılı aşkın süre boyunca yürürlükte kaldı. Ancak İsrail'in Gazze'deki yıkıcı misilleme saldırısı ve Hizbullah militan grubuyla aylarca süren çatışmaların ardından Lübnan'ı işgal etmesi BAE vatandaşları, bu ülkede yaşayanlar ve Araplar arasında öfkeyi körükledi.
BAE: "Üç kişi tutuklandı"
BAE İçişleri Bakanlığı, Pazar günü yaptığı açıklamada, İsrailli hahamın öldürülmesi iddiasıyla bağlantılı üç kişinin tutuklandığını açıkladı.
Bakanlık açıklamasında şüpheliler hakkında ayrıntılı bilgi verilmedi ve bu kişiler hakkında dava açılıp açılmadığı belirtilmedi. Açıklamada, “toplumsal istikrarı tehdit eden her türlü eylem ya da girişime kararlılıkla ve müsamaha gösterilmeksizin karşılık verilmesi için” tüm yasal yetkilerin kullanılacağı ifade edildi.
Öte yandan İsrailli eski siyasetçi Ayoob Kara, Dubai'de Reuters'e yaptığı açıklamada, Kogan'ın cesedinin Umman sınırındaki Al Ain'de bulunduğunu ancak burada mı yoksa başka bir yerde mi öldürüldüğünün net olmadığını söyledi.
İsrail'in iktidardaki sağcı Likud partisinin bir üyesi olan ve İsrail ile Arap dünyası arasındaki ekonomik ilişkileri destekleyen Kara, soruşturmayı yürütenlerin olayda İran'ın parmağı bulunduğundan şüphelendiğine dair işaretler olduğunu belirtti.
BAE'deki İran Büyükelçiliği “İran'ın bu kişinin öldürülmesine karıştığı iddialarını kategorik olarak reddettiğini” açıkladı.
BAE'li üst düzey diplomat Anwer Gargash, Pazar günü X sosyal platformundaki paylaşımında, “BAE'nin bir güvenlik yuvası, bir istikrar vahası, bir hoşgörü ve birarada yaşama toplumu ve bir kalkınma, gurur ve ilerleme feneri olarak kalacağını” yazdı.
Pazar günü erken saatlerde, BAE'nin devlet tarafından işletilen WAM haber ajansı, Kogan'ın kaybolduğunu duyurdu ancak hahamın İsrail vatandaşlığına sahip olduğunu belirtmeden sadece Moldovalı olarak bahsetti. BAE İçişleri Bakanlığı ise Kogan'ı “kayıp ve kendisinden haber alınamıyor” diye tanımlamıştı.
Netanyahu, Pazar günü yapılan olağan kabine toplantısında, Kogan'ın kaybolması ve ölümü karşısında “derin bir şok” yaşadığını söyledi. BAE'nin soruşturmadaki işbirliğini takdir ettiğini belirten Netanyahu, iki ülke arasındaki bağların güçlendirilmeye devam edeceğini dile getirdi.
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog da cinayeti kınayarak, BAE yetkililerine “hızlı hareket ettikleri” için teşekkür etti. Herzog, “failleri adalete teslim etmek için BAE yetkililerinin yorulmadan çalışacaklarına” inandığını söyledi.
İsrail, ayrıca Kogan'ın öldürülmesinin ardından BAE’ye zorunlu olmayan tüm seyahatlere karşı bir kez daha uyarıda bulundu. Pazar günü yayınlanan hükümet uyarısında, “Bölgede İsraillilere ve Yahudilere karşı hala bir tehdit olduğuna dair endişeler var” denildi.
Kogan, New York'ta Brooklyn'in Crown Heights mahallesinde bulunan ultra-Ortodoks Yahudiliğin önde gelen bir kolu olan Chabad Lubavitch hareketinin bir temsilcisiydi. Kogan’ın son olarak Dubai'de görüldüğü belirtildi. BAE, sinagogları ve koşer yemek yiyenlere hizmet veren işletmeleriyle gelişen bir Yahudi toplumuna sahip.
Kogan'ın Dubai'nin işlek Al Wasl Yolu üzerinde işlettiği Rimon Market, Pazar günü kapatıldı. Savaşlar bölgede gerilimin artırırken, market Filistinlilerin destekçileri tarafından internet üzerinden yapılan protestoların hedefi oldu.
İsrail'in Kogan ile ilgili açıklamasında İran'dan bahsedilmese de İran istihbarat servisleri BAE'de geçmişte adam kaçırma eylemleri gerçekleştirmişti. Batılı yetkililer İran'ın BAE'de istihbarat operasyonları yürüttüğüne ve ülke genelinde yaşayan yüz binlerce İranlıyı izlediğine inanıyor.
İran'ın 2013 yılında Dubai'de İran vatandaşı İngiliz Abbas Yazdi'yi kaçırıp daha sonra öldürdüğünden şüpheleniliyor ancak Tahran bu olaya karıştığını reddediyor. İran ayrıca 2020 yılında İran asıllı Alman vatandaşı Jamshid Sharmahd'ı Dubai'den kaçırarak Tahran'a götürmüş, Sharmahd Ekim ayında idam edilmişti.
Forum