Amerikalı, Mısırlı ve İsrailli yetkililer arasında, Gazze’de ateşkes müzakerelerinin son turu Perşembe günü Kahire'de başladı.
Associated Press (AP) haber ajansına bilgi veren bir yetkili, Beyaz Saray'ın Ortadoğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü Brett McGurk'ün Amerikan heyetine liderlik ettiğini söyledi.
İsrail başbakanlık ofisi, müzakere heyetinin Gazze'de ateşkes anlaşmasını kurtarma çabalarını sürdürmek üzere Kahire'de olduğunu açıkladı.
AP’ye konuşan bir İsrailli yetkili de heyete dış istihbarat servisi Mossad'ın başkanı David Barnea'nın liderlik ettiğini söyledi.
ABD, Mısır ve Katar'ın arabuluculuğunda yürütülen ateşkes ve rehine serbest bırakma anlaşması görüşmeleri İsrail ve Hamas arasında kalan farklılıkları azaltmayı amaçlıyor.
Perşembe günkü görüşmelerin Hamas ile yeni bir dolaylı müzakere turuna yol açıp açmayacağı belirsizliğini koruyor.
Ancak müzakereler öncesi, arabulucu ülke Mısır, İsrail ve Hamas arasındaki uçurumu daraltmayı amaçlayan teklifle ilgili şüphelerini dile getirdi.
ABD’nin “köprü teklifi” ile ilgili sorunlar, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın bu haftaki son Ortadoğu ziyaretindeki iyimserlikle tezat oluşturuyor.
Mısırlı yetkililer iyimser değil
Gazze'ye sınırı olduğu için arabulucu olarak daha kilit bir role sahip olan Mısır'daki yetkililer, Associated Press haber ajansına Hamas'ın bir dizi nedenden ötürü “köprü teklifi” kabul etmeyeceğini söyledi.
Müzakereler hakkında doğrudan bilgi sahibi olan Mısırlı bir yetkili, köprü teklifin, Hamas'ın savaşı başlatan 7 Ekim'deki İsrail saldırısında rehin aldığı sivilleri serbest bırakmasını öngören üç aşamalı ateşkes anlaşmasının ilk aşamasının uygulanmasını gerektirdiğini söyledi. İlk aşamaya göre taraflar, İsrail ya da arabulucular tarafından Hamas'a herhangi bir “garanti” verilmeksizin ikinci ve üçüncü aşamaları müzakere edecekler.
ABD’nin garantiler değil vaatler sunduğunu söyleyen Mısırlı yetkili, “Hamas bunu kabul etmeyecektir, çünkü bu fiilen Hamas'ın altı haftalık bir çatışmasızlık karşılığında sivil rehineleri serbest bırakacağı anlamına geliyor ve müzakere edilmiş kalıcı bir ateşkes için hiçbir garanti verilmiyor” dedi.
Mısırlı yetkili ayrıca, köprü teklifte, İsrail'in Gazze'deki iki stratejik koridordan, Gazze'nin Mısır sınırı boyunca uzanan Philadelphi koridorundan ve bölgenin doğusundan batısına uzanan Netzarim koridorundan güçlerini çekeceğinin açıkça belirtilmediğini söyledi.
İsrail'in sadece Philadelphi koridorundaki güçlerini küçültmeyi teklif ettiğini ve bölgeden çekilme “sözü” verdiğini söyleyen Mısırlı yetkili, “Bu bizim için ve tabii ki Hamas için kabul edilemez” dedi.
Müzakerelerdeki son gelişmeler hakkında bilgi veren ikinci bir Mısırlı yetkili de, İsrail'in anlaşmanın ikinci aşamasında Gazze'den tamamen çekilme taahhüdünde bulunmayı reddetmesi nedeniyle, görüşmelerde bir ilerleme şansının az olduğunu söyledi. Yetkili, İsrail'in ayrıca güçlerini Philadelphi koridorunda tutmakta ve Netzarim koridorunun tam kontrolüne sahip olmakta ısrar ettiğini savundu.
AP’ye konuşan yetkili ayrıca Mısır'ın ABD ve İsrail'e, İsrail güçleri Filistin tarafından ve Philadelphi koridorundan tamamen çekilmeden, Gazze’ye insani yardım için çok önemli bir giriş noktası olan Refah Sınır Kapısı’nı yeniden açmayacağını söylediğini aktardı. İsrail, bu bölgede Hamas'ın kaçakçılık tünelleri aracılığıyla cephaneliğini yenilemesini önlemek istiyor. İsrail Savunma Bakanı bu tür 150'den fazla tünelin imha edildiğini söyledi.
Her iki Mısırlı yetkili de müzakerelerle ilgili olarak isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuştu. Arabulucuların Perşembe ve Cuma günleri Kahire'de biraraya gelerek Hamas'a resmi olarak sunmadan önce, teklif üzerinde daha fazla görüşme yapması planlanıyor.
Hamas'ın siyasi yetkilisi Bassem Naim Salı günü yaptığı açıklamada köprü teklifte, İsrail güçlerinin Refah, Philadelphi ve Netzarim'de kalması ve Gazze'nin kuzeyine dönen yerinden edilmiş Filistinliler’in aranması dahil, Netanyahu’nun bazı yeni taleplerini kabul ettiğini söyledi. İsrail, aramaların militanları bulmak için gerekli olduğunu savunuyor.
Naim teklifin ayrıca Gazze'de tutulan rehinelerin İsrail'de tutuklu bulunan Filistinliler’le takas edilmesine ilişkin belirsiz değişiklikler içerdiğini ve anlaşmanın ilk aşamasından ikinci aşamasına geçiş müzakereleri sırasında ateşkesin yürürlükte kalacağını garanti etmediğini söyledi.
Ateşkes planının önceki versiyonlarında ikinci aşama kalıcı bir ateşkesi, İsrail güçlerinin Gazze'den tamamen çekilmesini ve hem sivil hem de asker olmak üzere kalan erkek rehinelerin serbest bırakılmasını gerektiriyordu.
Blinken, arabulucu Mısır ve Katar'a yaptığı ziyaretin ardından köprü teklifin, “İsrail askerlerinin Gazze'den çekilme takvimi ve yerleri konusunda çok net” olduğunu söylemişti; ancak her iki konuda da ayrıntılar hala kamuoyu ile paylaşılmış değil.
Blinken, İsrail'in teklifi kabul etmesi nedeniyle, odak noktasının “Hamas'ın da onaylaması” için mümkün olan her şeyi yapmak olduğunu belirtmişti. Mısır'ın devlet gazetesi El Ahram da Blinken'ın “ABD'nin Hamas'ı imzaya teşvik etmek için net tarihler ve net hedefler içeren iyi çerçevelenmiş bir anlaşma için çalışmasına yönelik Mısır’dan net bir talep aldığını” yazdı.
Ancak İsrail'de birçok kişi Netanyahu'nun bir anlaşmayı güvence altına alma konusundaki kararlılığına şüpheyle yaklaşıyor.
Yorumcu Nadav Eyal günlük Yedioth Ahronoth gazetesindeki yazısında “Profesyonel müzakerecilerin tamamı Netanyahu'nun bir anlaşmaya engel olduğuna inandığı sürece, herhangi bir güven oluşmayacaktır” diyor.
Forum