ABD, İsrail’e yönelik füze ve insansız hava araçlarıyla yaptığı saldırının ardından İran’a yeni yaptırımlar açıklamaya hazırlanıyor.
IMF bahar toplantılarının devam ettiği Washington’da konuşan ABD Maliye Bakanı Janet Yellen, birkaç gün içinde İran’a yeni yaptırımlar açıklayacaklarının sinyalini verdi. Hedefin petrol ihracatı olabileceği belirtiliyor.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan da, önümüzdeki günlerde füze ve insansız hava aracı programı da dâhil olmak üzere İran'ı, Devrim Muhafızları'nı ve İran Savunma Bakanlığı'nı hedef alan yeni yaptırımların uygulanacağını söyledi.
İran’a halihazırda ticari ilişkileri durdurmak ve finansal varlıkları dondurmak gibi yaptırımlar uygulayan ABD yönetimi ne gibi yeni kısıtlamalar açıklayabilir?
Amerikan Kongresi’ne bağlı Araştırma Servisi’ne (CRS) göre, mevcut yaptırımlar Washington’un İran’la ticaret yapmasını yasaklıyor. Ayrıca, ABD’nin İran’a yardım yapmasına ve silah satışına da izin vermiyor.
CRS'nin geçen yıl yayınladığı bir rapora göre, hem İranlı hem de yabancı binlerce kişi ve şirket bu ülkeye yönelik yaptırım programı kapsamında hedef alındı ve kısıtlamalar getirildi.
ABD'nin İran’la ilgili endişeleri arasında İran'ın nükleer programı, insan hakları ihlalleri ve ABD'nin terörist olarak gördüğü gruplara Tahran’ın verdiği destek yer alıyor.
CRS, "ABD'nin İran'a uyguladığı yaptırımlar, ABD'nin herhangi bir ülkeye uyguladığı en geniş ve kapsamlı yaptırımlardır" dedi.
ABD daha fazla ne yapabilir?
Eski bir Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi olan Peter Harrell, ABD'nin daha fazla yaptırım seçeneğinin İran petrolünün akışını hedef almayı ve İran'ın paravan şirketleri ve finansörlerinin peşine düşerek, daha agresif bir strateji izlemesi olabileceğini söyledi.
Washington'un atacağı en önemli adımlardan birinin Avrupa Birliği ve diğer Batılı müttefiklerinin Tahran'a çok taraflı yaptırımlar uygulamasını sağlamak olacağını belirten Harrell, İran'a karşı uygulanan yaptırımların çoğunun ABD'nin aldığı tedbirler olduğunu belirtti.
Eski Başkan Donald Trump, 2018’de Tahran'ın nükleer programına ilişkin uluslararası bir anlaşma kapsamında hafifletilen ABD yaptırımlarını yeniden yürürlüğe koymuştu.
Harrell, "ABD perspektifinden bakıldığında, her zaman daha fazla yaptırım uygulayabilecek olsak da, halihazırda yürürlükte olan çok sayıda yaptırımımız olduğu için gerçek ekonomik baskının azaldığı bir dünyada yaşadığımız konusunda gerçekçi olmalıyız" dedi.
Kongre ne düşünüyor?
Temsilciler Meclisi'nin Cumhuriyetçi liderleri, Başkan Joe Biden'ı mevcut önlemleri uygulamamakla suçluyor ve İran'a yönelik yaptırımları keskinleştirmek için bir dizi yasa tasarısını ele alacaklarını dile getiriyor.
Bu tasarılar arasında yaptırımlardan feragat edilmesine ilişkin Kongre denetimini arttıracak, ABD mallarının ve teknolojisinin İran'a ihracatı üzerindeki kısıtlamaları sıkılaştıracak ve yönetimin yaptırımlara getirilen insani muafiyetlerin terör eylemlerini ya da kitle imha silahlarının yayılmasını kolaylaştırmadığından emin olmasını gerektirecek yasalar yer alıyor.
Demokratların liderliğindeki Senato'nun kabulü ve Demokrat Başkan Joe Biden'ın imzasını gerektiren bu tedbirlerin ne zaman yasalaşacağı henüz bilinmiyor.
Pazartesi günü geç saatlerde Temsilciler Meclisi, Çin finans kuruluşlarının İran petrolüyle ilgili işlemlere katılıp katılmadığını belirlemek için yıllık raporlar talep ederek İran'a yönelik yaptırımları genişletecek olan İran-Çin Enerji Yaptırımları Yasası adlı bir tasarıyı ezici bir çoğunlukla kabul etti. Yasa, ABD finans kuruluşlarının bu anlaşmalara katılan herhangi bir Çinli kuruluşta hesap sahibi olmasını yasaklıyor.
Mevcut yaptırımlar
ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları nükleer kapasitesini, enerji ve savunma sektörlerini, hükümet yetkililerini, bankaları ve İran ekonomisini hedef alıyor.
ABD, İran Atom Enerjisi Örgütü ve İran'ın nükleer programıyla bağlantılı olduğunu söylediği diğer şirketlerin yanı sıra İran Merkez Bankası da dahil olmak üzere düzinelerce bankaya yaptırım uyguluyor.
Washington ayrıca İran'ın enerji sektöründen elde ettiği geliri engellemek amacıyla Ulusal İran Petrol Şirketi ve Petrol Bakanlığı’nın yanısıra İran hükümet yetkililerini de hedef alıyor.
İsrail dün, bazı ülkelere mektup göndererek İran’a yaptırım uygulamalarını ve Devrim Muhafızları’nı “terör örgütü” ilan etmelerini istemişti.
Forum