ABD’de Alabama Eyalet Yüksek Mahkemesi, dondurulmuş embriyoların eyalet yasalarına göre çocuk olarak kabul edilebileceğine hükmetti. Karara tepki gösterenler, bunun, eyaletteki mevcut doğurganlık tedavilerine olumsuz etkisi olabileceği görüşünde.
Karar, bir üreme kliniğinde meydana gelen kazada dondurulmuş embriyoları yok olan üç çift tarafından açılan ‘haksız ölüm’ davasında verildi. Yargıçlar, Alabama Eyalet Anayasası'ndaki kürtaj karşıtı dile atıfta bulunarak, ebeveynlerin, reşit olmayan bir çocuğun ölümü üzerine dava açmasına izin veren 1872 tarihli bir eyalet yasasının, "bulundukları yere bakılmaksızın doğmamış tüm çocuklar için geçerli olduğuna" karar verdi.
Yargıç Jay Mitchell, tamamı Cumhuriyetçi olan mahkemenin Cuma günkü çoğunluk kararında, "Doğmamış çocuklar gelişim evresi, fiziksel konum ya da diğer yardımcı özelliklere dayalı bir istisna olmaksızın 'çocuktur'" diye yazdı.
Mitchell, mahkemenin daha önce bir kadın hamileyken öldürülen fetüslerin Alabama'nın Küçüklerin Haksız Ölümü Yasası kapsamında olduğuna karar verdiğini ve hiçbir şeyin "rahim dışı çocukları yasanın kapsamı dışında bırakmadığını" söyledi.
Karar, daha önce mahkemeler tarafından mülk olarak kabul edilen embriyoların dondurulması ve doğurganlık tedavileri üzerindeki potansiyel etkisiyle ilgili uyarıları da beraberinde getirdi.
Ulusal Kısırlık Derneği RESOLVE'un CEO'su Barbara Collura Salı günü Associated Press'e verdiği demeçte, "Bu karar, bir hücre yığını olan döllenmiş bir yumurtanın artık bir insan olduğunu belirtiyor. IVF uygulamasını gerçekten sorgulanır hale getiriyor” dedi.
Kuruluştan yapılan açıklamada ayrıca karar, "kısırlıktan etkilenen ve tüp bebek uygulamasına ihtiyaç duyan her 6 kişiden 1'i için dehşet verici bir gelişme" olarak nitelendirildi.
Alabama'daki davacılar, bazıları implante edilen ve sağlıklı doğumlarla sonuçlanan IVF tedavilerinden geçen kişiler. Bu tedaviden geçen bazı çiftlerin, tedavi sürecinde kullanılmayan diğer embriyolarının Mobile Infirmary Medical Center adlı tıp merkezinin depolama tesisinde dondurulması için ödeme yaptıkları belirtiliyor.
Ancak 2020 yılında bir hastanın embriyoların yer aldığı alana girerek birkaç embriyoyu çıkarması ve ardından da yere düşürmesi davaya konu oldu. Dava kararında, sözkonusu kişinin embriyoları düşürerek "öldürdüğü" belirtildi.
Yargıçlar, çiftler tarafından açılan haksız ölüm davalarının devam edebileceğine hükmetti.
Davada sanık olan klinik ve hastane, mahkemeden kararını yeniden gözden geçirmesini isteyebilir.
Başyargıç Parker açıklamasında İncil’den alıntı paylaştı
Başyargıç Tom Parker, Alabama Anayasası'ndaki "doğmamış yaşamın kutsallığı" ifadesinin anlamını tartışırken İncil'den alıntı yaptığı bir ortak görüş yayınladı.
Parker, "Doğumdan önce bile tüm insanlar Tanrı'nın suretini taşır ve onun yüceliği silinmeden yaşamları yok edilemez" dedi.
Çoğunluk görüşüne tek muhalefet şerhi koyan Yargıç Greg Cook, 1872 tarihli yasanın "reşit olmayan çocuğu" tanımlamadığını ve dondurulmuş embriyoları da kapsayacak şekilde değerlendirilerek asıl amacından saptırıldığını söyledi.
"Ülkenin hiçbir yerinde hiçbir mahkeme ana görüşün ulaştığı sonuca ulaşmamıştır" ifadelerini kullanan Cook, kararın "Alabama'da in vitro fertilizasyon (IVF) yoluyla dondurulmuş embriyoların yaratılmasını neredeyse kesinlikle sona erdirdiğini" de sözlerine ekledi.
Alabama Yüksek Mahkemesi'nin kararı kısmen 2018 yılında Alabama Anayasası'na eklenen ve "doğmamış çocuğun haklarının korunmasını sağlamanın bu eyaletin politikası" olduğunu belirten kürtaj karşıtı dile dayanıyordu.
O dönemde destekçiler, eyaletler kürtaj erişimi üzerinde daha fazla kontrol sahibi olmadıkça bunun bir etkisi olmayacağını söylüyordu. Eyaletler 2022 yılında kürtaja erişim konusunda kontrol sahibi oldular.
Kürtaj karşıtı bazı gruplar Alabama Eyalet Yüksek Mahkemesi’nin son kararını da sevinçle karşıladı. Live Action adlı kuruluşun başkanı ve kurucusu Lila Rose, "En küçük embriyodan yaşamının sonuna yaklaşan bir yaşlıya kadar her insan, yasal korumayı hak eden ve garanti altına alınan hesaplanamaz bir değere sahiptir" dedi.
Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre Alabama kararının Yüksek Mahkeme'nin Roe v. Wade kararını bozmasının sonuçlarını yansıttığını söyledi ve seçilmiş Cumhuriyetçi yetkilileri kadınların üreme ve acil bakım hizmetlerine erişimini engellemekle suçladı.
Jean-Pierre, Air Force One uçağında gazetecilere yaptığı açıklamada, "Başkan ve Başkan Yardımcısı üreme sağlığı hizmetlerine erişimi korumak için mücadele etmeye devam edecek ve Kongre'yi her eyaletteki tüm kadınlar için federal yasa Roe v. Wade'in sunduğu korumaları geri getirmeye çağıracaktır" dedi.
Forum