Arjantin, ulusal para birimi pesoyu ABD Doları karşısında yüzde 50 oranında devalüe etme kararı aldı. Hükümet ekonomik kararları çerçevesinde ayrıca enerji ve ulaşımda sübvansiyonları kesecek ve kamu ihalelerini iptal edecek.
Devalüasyon kararı sonrası bir 1 ABD Doları’nın 800 pesoya kadar yükselmesi bekleniyor. Karar öncesi dolar/peso kuru 354 civarında seyrediyordu. Arjantin Ekonomi Bakanı Luis Caputo, yaptığı açıklamada planın kısa vadede acı bir reçete olduğunu ancak mali açığı azaltmak ve üç haneli enflasyonu düşürmek için bunun yapılması gerektiğini söyledi.
Arjantin’de devalüasyon kararı öncesinde 2019'dan bu yana, dolar başına 366 peso olan resmi döviz kuru ile dolar başına 1.000 pesoya kadar değişen serbest piyasa değerleri bulunuyordu.
Arjantin’in, Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'nın yüzde 5,5'ine denk gelen derin bir mali açıkla mücadele etmesi gerektiğini söyleyen Bakan Caputo, Arjantin'in son 123 yılın 113'ünde mali açık verdiğini ve bunun da ekonomik sıkıntılarının nedeni olduğunu sözlerine ekledi.
Arjantin’in hali hazırda açıklanan verilere göre 43 milyar dolar cari açığı, 45 milyar dolarlık da IMF kredisi borcu bulunuyor.
Önemli bir tahıl üreticisi olan Güney Amerika ülkesi Arjantin, yüzde 150'ye yaklaşan enflasyon ve ekside bulunan merkez bankası rezervleri ile mücadele ediyor. Ülkede halkın beşte ikisi de yoksulluk çekiyor.
Arjantin son yıllarda kamu borçlarının ödenmesi amacıyla çok miktarda para basmış, bu da hiper enflasyonu tetiklemişti. Son olarak ülkede enflasyon yüzde 143’e kadar yükseldi. Bu durum Ekim ayında politika faizinin yüzde 133’e kadar yükseltilmesine neden olmuştu.
IMF atılan adımları olumlu karşıladı
Uluslararası Para Fonu (IMF), Arjantin’in aldığı devalüasyon ve ekonomik reçete kararlarını "cesur" olarak nitelendirdi ve son aylarda yaşanan "ciddi politika aksaklıklarının" ardından bu tedbirlerin "ekonominin istikrara kavuşmasına yardımcı olacağını ve daha sürdürülebilir ve özel sektör öncülüğünde bir büyüme için temel oluşturacağını" söyledi.
IMF Başkanı Kristalina Georgieva da, "Kararlı tedbirleri memnuniyetle karşılıyorum" dedi ve bunu "istikrarı yeniden tesis etme ve ülkenin ekonomik potansiyelini yeniden inşa etme yolunda önemli bir adım" olarak nitelendirdi.
Devalüasyon ne anlama geliyor?
Devalüasyon kelime anlamı olarak değer düşürülmesi anlamına geliyor. Bir ülkenin para biriminin diğer para birimleri karşısında değerinin düşürülmesine devalüasyon deniyor.
Ülkeler devalüasyonu bir para politikası uygulaması olarak kullanıyorlar. Devalüasyon, ödemeler dengesi açık veren bir ülkenin parasının satın alma gücünün devlet eliyle düşürülmesi uygulaması. Bu sayede ülkeler dış ticaret açığını kapatmayı hedefliyorlar. Bu durumun ihracatı arttırarak ithalatı düşürmesi hedefleniyor. Böylece aynı zamanda yerli malların fiyatı düşerken ülke içinde ithal ürünlerin fiyatları da artıyor. Bunun da dış ticaret açığının kapanmasına katkıda bulunması hedefleniyor.
Devalüasyon kararı hükümetler tarafından cari açığın azaltılması, ülkedeki döviz kıtlığının giderilmesi, enflasyonla mücadele gibi nedenlerle alınıyor.
Devalüasyon kararı ülke içinde enflasyonun ve faizlerin yükselmesine neden olurken, bu durum da ekonominin yavaşlamasına sebep oluyor. Normal şartlarda hiçbir ülke kendi para biriminin değerinin düşmesini istemese de ihracatı arttırarak dış ticaret açığını kapatmak adına zaman zaman ülkeler devalüasyon yöntemine başvurabiliyor.
Genel olarak devalüasyon kararının ardından ekonomide kısa vadede kötüye gidiş hızlansa da orta ve uzun vadede ihracatın yükselmesiyle birlikte toparlanma görülüyor.
Türkiye’de devalüasyon
Türkiye’de son olarak 1994 yılında alınan bir kararla Türk lirası devalüe edilmiş ve bir günde dolar karşısında yüzde 38 oranında değer kaybetmişti. Bu uygulama ekonomi tarihine “5 Nisan Kararları” olarak geçmişti.
Ayrıca 2001 yılında da Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası sabit kur rejimi uygulamasını bırakarak serbest kur rejimine geçmiş bu süreçte de Türk Lirası devalüe olmuştu.
Türk ekonomi tarihinde en büyük devalüasyon 1958 yılında dönemin iktidarı Demokrat Parti tarafından yapılmıştı. Hükümet aldığı kararla Türk Lirası’nı yüzde 221 oranında devaüle etmiş ve bir ABD Doları 9 Türk Lirası’na yükselmişti.
Forum