Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları, Rusya’daki paralı asker grubu Wagner ve lideri Yevgeni Prigojin haftasonu başlattıkları isyanın ardından yaşanan gelişmeler karşısında ortak bir AB politikası belirlemek üzere Lüksemburg'da toplandı.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Komiseri Josep Borrell toplantının girişinde yaptığı açıklamada, "Putin 'in yarattığı Wagner canavarı şimdi yaratıcısına saldırıyor" dedi.
Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları, Ukrayna'ya nasıl daha fazla destek verileceğini görüşmek üzere bugün Lüksemburg'da bir araya geldi. Gelişmeler hakkında "Bu Rusya'nın iç siyasi sorunu" yorumu yapan Bakanların, Ukrayna'ya ortak askeri yardım fonunu 3,5 milyar Euro artırması bekleniyor. Borrell, "Bugün Ukrayna’ya yardım etmek hiçbir zaman olmadığı kadar önemli. Biz de bunu yapacağız" dedi.
AB liderlerinin 29-30 Mayıs'ta Brüksel'de yapılacak zirvesine hazırlık için toplanması öngörülen dışişleri bakanları, Rusya'da haftasonu yaşanan gelişmeler üzerine gündem değiştirdi.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Lüksemburg'da yapılan toplantı öncesi haftasonu yaşanan gelişmeleri değerlendirirken, Wagner grubunun giriştiği isyanın Rusya'nın askeri gücündeki çatlakları tüm dünyaya gösterdiğini söyledi.
"Putin bedel ödemeye başladı"
Borrell, "Wagner'i yaratan Putin'in canavar yaratmanın bedelini ödemeye başladığını" belirterek, "Bu hafta sonu olanlar gösterdi ki Rus ordusunda ciddi kırılganlıklar var ve bu siyasal sistemi de derinden etkiliyor. Kesinlikle gelişmeleri yakından izlemeye devam edeceğiz" diye konuştu.
Rusya gibi nükleer güce sahip bir ülkede yaşanan istikrarsızlıkların iyi işaretler olmadığını da belirten Borrell, "Ukrayna’ya karşı savaş Putin’i yok ediyor. Wagner canavarını Putin yarattı, şimdi canavar kendini yaratanları ısırıyor, kendi yaratıcılarına saldırıyor" dedi.
Borrell toplantıda zirveye hazırlıkların yanı sıra, Kosova’da son günlerde yaşanan gerilimin de tartışılacağını kaydetti. Toplantıya Ukrayna Dışişleri Bakanı Dimitri Kuleba da video konferans yöntemiyle katılıyor.
Baerbock: "Putin kendi ülkesini yok ediyor"
Wagner grubu ile Kremlin arasında çıkan çatışma nedeniyle Güney Afrika gezisini kısa tutarak toplantıya katılan Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da, Rusya'da yaşanan iç iktidar çekişmelerine müdahil olmayacaklarını, Rusya'da yaşananların hala belirsiz olduğunu söyledi.
Baerbock, Putin'in Ukrayna'daki acımasız saldırısıyla kendi ülkesini yok ettiğini savunarak, "Rus propagandasında önemli çatlaklar görüyoruz. Açıkça bu, Rus oyununda sadece bir perde ve Rusya'daki farklı aktörlerle neler olduğu hala belirsizliğini koruyor. Savaşın, uluslararası hukuku ihlal eden Rusya üzerinde acımasız bir etkisi var, siyasi ve ekonomik sonuçlar doğurduğunu görüyoruz. Rus halkı Rusya'da yaşamak istemediği için ülkesini terk ediyor. Bunun Rusya içinde de bir güç mücadelesine yol açtığını açıkça görüyoruz" dedi.
Alman Bakan, AB'nin barış ve özgürlük içinde yaşamak isteyen Ukrayna halkına yardım etmeye çalışacağını ekledi. Baerbock, AB'nin Ukrayna'ya 3,5 milyar Euro ek yardım yapacağını ve Alman tarafı olarak Ukrayna'ya yıl sonuna kadar 45 Gepard tankı göndereceklerini belirtti.
"Biz Ukrayna'ya odaklanacağız"
AB dönem başkanı İsveç'in Dışişleri Bakanı Tobias Bilström de, "İsveç dönem başkanlığında Ukrayna’ya yardım konusunda önemli gelişmeler sağladık. Bugün yeni bir paket görüşeceğiz. İran’a yaptırım paketini de ele alacağız" dedi. Rusya'da olanlar konusunda yorum yapmak istemediklerini belirten Bilström, "Bu Rusya’nın içişleri. Hem hükümetler hem de AB olarak, gelişmeleri çok yakından izliyoruz. Bugün önemli olan Ukrayna’nın yanında olmaya devam etmektir. Biz de bunu konuşacağız" dedi.
Gelişmelerin savaşı tırmandırma ihtimaline ilişkin bir soruya Bilström, "Daha fazla nasıl tırmanabilir ki ? Ukrayna bir saldırının ortasında. AB tarafı olarak, politik, finansal ya da insani yardımı konuşuyoruz. Gerektiği kadar ve sonuna kadar Ukrayna’nın yanında olacağız. Şimdilik, Rusya’da neler olduğunu okumak çok zor. Ama bu savaşın içeride etki yarattığı kesin. Bugün olanları konuşmak ve gelecekteki politikalarımızı belirlemek için önemli bir fırsat var. Çok açık ki savaş Putin’in istediği gibi gitmiyor. Bu da uluslararası dayanışma sayesinde oldu" diye konuştu.
Temmuz ayındaki NATO zirvesine ev sahipliği yapacak Litvanya'nın Dışişleri Bakanı Gabrielius Landsbergis de sorular üzerine, "Bizim Rusya’da rejimi değiştirmeye ihtiyacımız yok. Bunu Rus halkı kendisi yapabilir. Bizim yapmamız gereken, Ukrayna’ya konsantre olmak ve yardımlarımızı özellikle finansal yardımlarımızı sürdürmek. NATO çerçevesinde askeri yardımları artırmak" dedi.
Çek Dışişleri Bakanı Jan Lipavsky de, ülkesindeki güvenlik toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Wagner grubunun isyanının "liderlik değişikliğinin yolda olduğunu gösterdiğini" söyledi. Lipavsky, "Muhtemelen Putin'in halefi için verilen mücadelenin yaklaştığı, hatta başladığını söyleyebiliriz" dedi.
Avrupa Birliği dönem başkanlığı krizi
Rusya-Ukrayna savaşında önemli gelişmeler yaşanırken bir yandan da, AB'nin dönem başkanlığının Macaristan gibi Rusya yanlısı, hemen ardından Polonya gibi koyu bir Ukrayna yanlısı olan, AB yönetimiyle kavgalı iki ülkeye geçecek olması Brüksel'de endişe yaratıyor.
Bir aydan kısa bir süre içinde, AB dönem başkanlığı çalkantılı bir döneme girecek. AB dönem başkanı İsveç, görevi Temmuz ayında İspanya'ya devredecek. Ardından sırasıyla, Belçika, Macaristan ve Polonya, önümüzdeki iki yıl boyunca AB dönem başkanlığını devralacak.
İspanya, 1 Temmuz'da İsveç'in yerini alacak ve mevcut İspanya yönetiminin bu görevi sorunsuz yerine getireceği konusunda endişe yok. Ancak Sosyalist Parti'nin yerel ve bölgesel seçimlerdeki yenilgisinin ardından Başbakan Pedro Sanchez, Temmuz ayı sonunda erken seçim çağrısında bulundu.
Bu nedenle, AB yönetimi seçimler ve sonuçlarından endişeli.
İspanya'nın ardından Belçika, Avrupa milletvekili seçimleri sırasında, hassas bir dönemde görevi devralacak. Ardından AB içinde sıkça tartışma yaratan Macaristan göreve gelecek. AB yönetimiyle kavgalı Başbakan Victor Orban'ın görevi devralacak olması Birlik içinde büyük kaygı yaratıyor. Brüksel, Macaristan'ın dönem başkanlığı sırasının atlanması olasılığını da tartışıyor. Ancak AB yönetimiyle davalı olan Polonya'nın sırada olması da sorunun çözümüne yardım etmiyor.
