Birleşmiş Milletler, "tarafların operasyonel öncelikler üzerinde anlaşmaya varmak için daha fazla zamana ihtiyaç duymaları nedeniyle" Ukrayna Karadeniz tahıl anlaşması kapsamında dün hiçbir geminin denetlenmediğini açıkladı.
BM Sözcüsü Stephane Dujarric, yaptığı açıklamada, "Tüm tarafları, gemilerin küresel gıda güvenliği yararına pürüzsüz ve güvenli bir şekilde geçiş yapmaya devam edebilmeleri için sorumluluklarını yerine getirmeye çağırıyoruz" dedi.
Tüm gemiler Ukrayna'ya girerken ve çıkarken Türkiye'ye yakın sularda Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler yetkilileri tarafından denetleniyor.
Ancak lojistik kısıtlamalar nedeniyle gemilerin denetlenmek için sıralarını beklemeleri gerekiyor.
Kremlin: "Karadeniz tahıl anlaşmasının geleceği çok parlak değil"
Kremlin'den bugün yapılan açıklamada, BM himayesinde varılan Karadeniz tahıl anlaşmasının geleceğinin çok iyi görünmediği, bunun nedeninin, Rusya'nın tarım ürünleri ve gübre ihracatı önündeki engellerin kaldırılacağına ilişkin verilen sözlerin tutulmaması olduğu kaydedildi.
Anlaşma, kağıt üzerinde, Ukrayna'nın Karadeniz'deki üç limanından amonyak dahil Rus gıda ürünleri ve gübresinin ihraç edilmesine izin veriyor. Ancak Moskova, sigorta ve ödemelerin önündeki engeller nedeniyle ihracatın aksadığını, bu engellerin kaldırılması gerektiğini kaydediyor.
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, mevcut anlaşmanın, Moskova'nın çıkarlarıyla ilgili kısımlarının uygulanması için BM'nin gösterdiği çabalara rağmen Rusya'nın işine yaramadığını söyledi.
Peskov, gazetecilere yaptığı açıklamada, "Hiçbir anlaşma tek ayak üzerinde duramaz. İki ayağa ihtiyacı vardır. Bugünkü duruma baktığımızda anlaşmanın uzatılmasıyla ilgili görünümün çok da parlak olmadığını söyleyebiliriz" dedi.
"Anlaşmanın yarısı hayata geçmedi, şu anda da işlemiyor" diyen Peskov, "BM temsilcilerinin bazı çabalarda bulunduklarını biliyoruz, ancak başarı sağlayamıyorlar ve anlaşmanın ikinci yarısı işlemiyor" şeklinde konuştu.
Rusya, tahıl anlaşmasının süresinin uzatılması için Rus Tarım Bankası'nın (Rosselkhozbank) SWIFT ödeme sistemine yeniden entegre edilmesini talep ediyor.
Rusya'nın diğer talepleri arasında tarım makineleri ve yedek parçalarının tedarikinin yeniden başlaması, sigorta kısıtlamalarının kaldırılması, limanlara erişim sağlanması, Togliatti-Odesa amonyak boru hattının yeniden işlemeye başlaması, gıda ve gübre ihracatı yapan Rus firmalarının dondurulan varlıkları ve hesaplarının açılması bulunuyor.
Konuyla ilgili bilgi sahibi olan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir kaynağa göre, Rusya'nın her gün denetlenmek üzere seçilecek gemilerin rastgele bir listesinin yapılmasında ısrar etmeye başlamasıyla geçtiğimiz hafta içinde denetimlerin etkinliğinde sıkıntılar çıktı. Rusya'nın daha önce de gemi denetimlerini yavaşlattığı basına yansımıştı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen hafta Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Türkiye ziyaretinde yaptığı açıklamada, tahıl anlaşmasının geçen yıl Temmuz ayında imzalanmasından bu yana 867 gemiyle 27 milyon tondan fazla tahıl ve gıdanın sevkedildiğini söylemişti.
Ancak anlaşma son olarak Rusya’nın itirazıyla 120 gün yerine 60 gün uzatılarak yenilenmişti. Rusya anlaşmayı tarım ürünleri ve gübre ihracatının önündeki engellerin kaldırılması halinde 18 Mayıs'tan sonraya uzatacağını bildiriyor.
Batılı güçler 24 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal eden Rusya'ya sert yaptırımlar uyguluyor. Gıda ve gübre ihracatına yaptırım uygulanmazken Moskova, mevcut yaptırımların ödemeler, lojistik ve sigorta sektörlerindeki kısıtlamaların sevkiyatlara engel olduğunu söylüyor.
Polonya ve Romanya’daki çiftçiler şikayetçi
Bu arada Ukrayna tahılının ihracatının Avrupa’daki tahıl fiyatlarını fazla düşürmesi dolayısıyla Polonya ve Romanya’daki çiftçiler tepki gösteriyor.
Ancak Ukraynalı gıda üreticileri sendikası UAC bugün yaptığı açıklamada “Avrupalı çiftçilerin protestolarının siyasi olduğunu” savunarak, Ukrayna'dan yapılan tahıl sevkiyatlarının işlerinin karlılığını azaltmadığını dile getirdi.
Polonya geçen hafta, çiftçilerin protestolarının Polonya tarım bakanının istifasına yol açmasının ardından Ukrayna'dan tahıl ithalatını geçici olarak durduracağını, ancak transit geçişe yine de izin verileceğini açıklamıştı.
Ukrayna Tarım Konseyi (UAC) Başkan Yardımcısı Denys Marçuk, "Avrupalı çiftçilerin grevlerinin siyasi niteliği ortada. Ukrayna Polonya'ya bir miktar tahıl satıyor ve bu çok büyük bir miktar değil” dedi.
Marçuk ayrıca Polonya'nın ithalat yasağının Ukraynalı çiftçileri etkileyebileceğini çünkü geleneksel olarak Polonya'daki tüketicilere satış yaptıklarını söyledi.
