ABD ziyaretini başlayan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bugün Washington'da Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile görüşecek. Ankara’dan yapılan açıklamada Çavuşoğlu’nun ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’la Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması kapsamında Washington’da görüşeceği kaydedildi.
Açıklamaya göre ikili görüşmede, ilişkilerin tüm boyutlarıyla ele alınması ve bölgesel konularda görüş alışverişinde bulunulması öngörülüyor.
Çavuşoğlu’nun ziyaretinden önce dün de Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal ile ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşarı Victoria Nuland başkanlığındaki heyetler arasında ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan görüşmeler yapıldı.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği
Dün ABD ve Türk heyetlerinin temasları sürerken Blinken, İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly'yi bakanlıkta ağırladı. İkilinin ortak basın toplantısında, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelikleri de gündeme geldi.
Türkiye, Finlandiya ve İsveç'in dahil olduğu sürece değinen ABD Dışişleri Bakanı, ''Türkiye'nin kendi güvenliğiyle ilgili olarak dile getirdiği bazı endişelerin ele alındığı bu sürecin oldukça verimli geçtiğini ve Finlandiya ile İsveç'in bu endişeleri gidermek için önemli adımlar attığını düşünüyorum'' dedi.
Bu sürecin ilerleyeceğini öngören Blinken, ''Önümüzdeki haftalarda ve aylarda, NATO ülkeleri arasında Finlandiya ve İsveç'in ittifaka katılması konusunda güçlü bir fikir birliği var. Protokollerin olağanüstü bir hızla imzalandığını, Finlandiya ve İsveç'in katılımının 30 NATO üyesinden 28'i tarafından onaylandığını gördünüz. Türkiye, Finlandiya ve İsveç arasında devam etmekte olan sürecin hızla ilerlemesini bekliyoruz'' diye konuştu.
Türkiye, İsveç ile Finlandiya’nın NATO üyeliğine karşı tutumunu sürdürüyor. VOA Türkçe’ye konuşan uzmanlar Çavuşoğlu ve Blinken’ın asıl görüşme nedeninin, Erdoğan’ın Washington’a resmi bir ziyaret yaparak ABD Başkanı Joe Biden ile biraraya gelme isteği olduğunu, bunun için de Bakan Çavuşoğlu’nun görüşme masasında, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği veto tavrından vazgeçme önerisini sunacağını öngörüyor.
Kongre'ye Türkiye'ye 20 milyar dolarlık F-16 savaş uçağı satışına hazırlandığını bildiren Biden yönetiminin bu anlaşmayı gerçekleştirmesi halinde de, Ankara'nın İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerine karşı direncini yumuşatacağı yorumları yapılıyor.
Öte yandan Çavuşoğlu dün, ABD’ye hareket etmeden önce Ankara’da İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile düzenlediği ortak basın toplantısında İsveç’e tepki gösterdi.
İsveç’in başkenti Stockholm'de belediye binası önünde toplanan protestocuların Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a benzetilen bir maketi direğe asmasıyla ilgili konuşan Çavuşoğlu, "Savcılığın 'soruşturmaya gerek yok kararı' son derece absürt. Kimse bizi kandırmaya çalışmasın. Bu nefret ve ırkçılık içeren bir eylemdir. Uluslararası hukuka göre suçtur. İsveç bu kelime oyunları ile bizi kandırdığını sanıyorsa kendini aldatır" dedi.
Ukrayna, Suriye ve F-16'lar masada olacak
Türkiye, Washington için stratejik önemini koruyor. Türk hükümeti geçen yıl, Rusya ve Ukrayna arasında milyonlarca ton Ukrayna tahılının dünya pazarlarına taşınmasını sağlayan ve savaş sırasında bir gıda krizini önleyen kritik bir anlaşmaya aracılık etti.
Ancak NATO müttefikleri, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemi satın alması ve ABD’nin Suriye’deki Kürt militanlara verdiği destek başta olmak üzere, bir dizi konuda sık sık anlaşmazlığa düşüyor.
S-400’lerin 2017'de satın alınması, ABD yaptırımlarına ve Türkiye'nin yeni nesil F-35 savaş uçağı geliştirme programından çıkarılmasına yol açtı. F-35'i kaybeden Ankara şu anda F-16 filosunu yenilemeye çalışıyor. Ancak anlaşma Kongre'de muhalefetle karşı karşıya.
Çavuşoğlu bu hafta 40 adet F-16 jeti ve mevcut filonun güncellenmesi için teknoloji alımını öngören anlaşmanın Kongre engellerini aşacağından emin konuştu.
Çavuşoğlu gazetecilere yaptığı açıklamada, Biden yönetiminin, anlaşmanın sadece Türkiye için değil NATO için de önemli olduğunu vurgulamasının önemli olduğunu söyledi ve "(Yönetim) kararlı durursa sorun yaşanmaz. Elimizi kolumuzu bağlayan şartlı şekilde bir ülkeden ürün almak istemeyiz" dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel 13 Ocak’taki basın brifinginde Biden yönetiminin, Türkiye’nin komşusu ve NATO üyesi Yunanistan'a da F-35 göndermek için Kongre onayı aradığına dair basında çıkan haberlere yanıt verdi.
Patel, "Türkiye ve Yunanistan hayati öneme sahip NATO müttefikleri ve elbette onların güvenlik aygıtlarını desteklediğimiz bir geçmişimiz var. Ancak burada sürecin önüne geçecek bir şey söylemeyeceğim" dedi.
ABD'nin Suriye'de 2014'ten bu yana Kürt militan grubu YPG'ye verdiği destek de Ankara’yı kızdırıyor. Ankara YPG’yi, terör örgütü PKK’nın uzantısı olarak görüyor. PKK, ABD ve Avrupa Birliği’nin terör örgütleri listesinde.
YPG'ye verilen destek, Ankara’nın Washington'u, 13 Kasım’da İstanbul'da altı kişinin ölümüne neden olan bombalı saldırı gibi terör saldırılarıyla bağlantılı olmakla suçlamasına neden oldu.
ABD'nin, Türkiye ile Rusya arasında yakın seyreden ilişkilerinden duyduğu endişeler de Ukrayna'daki savaşla birlikte yeniden canlandı.
Türkiye'nin Moskova ile bağları tahıl anlaşması ve mahkum takası gibi atılımlara yol açsa da Washington, Türk-Rus ticaret hacminin son bir yılda artmasıyla yaptırımların delinmesinden endişe ediyor.
Türkiye'nin Suriye ile yakınlaşma çabaları ABD ile yeni bir kırılmaya yol açtı. Suriye ve Türkiye savunma bakanlarının geçen ay Moskova'da biraraya gelmesinin ardından ABD Dışişleri Bakanlığı, Şam ile ilişkilerini normalleştiren ülkelere karşı olduğunu yineledi.
12 Ocak’taki basın brifinginde ABD Dışişleri bakanlığın Sözcüsü Ned Price "Şam rejiminin normalleşmeyi ya da ilişkilerin geliştirilmesini hak edecek bir şey yaptığını görmedik" dedi.
ABD ordusu ayrıca Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde YPG'ye karşı düzenleyeceği bir operasyonun bölgeyi istikrarsızlaştırabileceği ve IŞİD’i yeniden canlandırabileceği uyarısında bulundu.
Uzun süredir devam eden bir başka anlaşmazlıkta ise bugün ABD Anaysa Mahkemesi, Halkbank davasını görüşüyor. Halkbank İran'ın yaptırımlardan kaçmasına yardımcı olduğu iddiasıyla kara para aklama, banka dolandırıcılığı ve komplo kurmakla suçlanıyor. Bankanın avukatları iddianamenin, Egemen Yabancı Devlet Dokunulmazlığı Yasası (FSIA) uyarınca hukuka aykırı olduğunu söylüyor.
Houston ve New York’a da gidecek
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Blinken'la görüşmesinin ardından Washington Büyükelçiliği Rezidensı'nda Türk toplumu ile biraraya gelecek. Dışışleri Bakanlığı’dan yapılan açıklamada, “Sayın Bakanımızın ziyareti kapsamında, ayrıca, Vaşington ve Houston’da düşünce kuruluşları temsilcileriyle ve vatandaşlarımızla biraraya gelmesi, Houston Başkonsolosluğumuzun yeni kançılarya ofisinin açılışını gerçekleştirmesi planlanmaktadır’’ denildi.
Mevlüt Çavuşoğlu’nun, ziyaretinin son gününde New York’ta çeşitli temaslarda bulunması ve Birleşmiş Milletler 77. Genel Kurul Başkanı Csaba Körösi ile bir görüşme yapması planlanıyor.
