ABD'de enflasyon geçen ay yeniden geriledi. Bu durum ABD'de aileler üstünde baskısını sürdüren fiyat artışlarının, kademeli olarak azalmakta olduğunu gösteriyor.
Kasım ayında tüketici fiyatları geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 7,1 yükseldi. Ekim ayında bu oran 7,7'ydi. Zirve ise Haziran ayındaki yüzde 9,1 ile görülmüştü. Kasım ayı tüketici fiyatlarında azalma görülen arka arkaya beşinci ay oldu.
Aylık bazda bakıldığında tüketici fiyat endeksi, Kasım ayında yüzde 0,1 arttı. Ekim ayında bu artış yüzde 0,4'tü.
Geçen ay enflasyonun daha fazla düşmesine rağmen ABD Merkez Bankası'nın (FED) faiz oranlarını arttırmaya devam etmesi bekleniyor.
Çarşamba günü FED'in gösterge faiz oranını bu yıl yedinci kez arttırması bekleniyor. Bu da tüketiciler ve işletmeler için borçlanma maliyetlerini daha da arttıracak. Ekonomistler, FED'in enflasyonla mücadele için para politikalarını sıkılaştırmaya devam etmesinin gelecek yıl resesyona neden olabileceği uyarısında bulunuyor.
Fiyat baskısı kademeli azalıyor
Salı günü yayımlanan hükümet raporu Kasım ayında enflasyonun daha ucuz benzin, elektrik ve kullanılmış arabalarla yavaşladığını gösterdi. Birçok eğilim fiyat baskılarını azaltmaya başladı, ancak bunların enflasyonu henüz Amerikalılar'ın alışık olduğu düzeye getirmesi beklenmiyor.
Bir varil normal benzinin ülke genelinde ortalama fiyatı Haziran ayında varil başına 5 dolardan Pazartesi günü 3,26 dolara düştü. Birçok tedarik zinciri de ithal edilen mal ve parçaların maliyetlerinin düşürülmesine yardımcı olarak sorunları çözdü. Kereste, bakır, buğday ve diğer emtia fiyatlarındaki istikrarlı düşüş de inşaat ve gıda maliyetlerinin azalmasını sağladı.
Enflasyon, Merkez Bankası'nın yüzde 2 hedefinin çok daha üzerinde olsa da ve 2024'e kadar bu hedefi yakalaması beklenmese de bazı ekonomistlere ve FED'e göre bu rakamlar iyiye gidişin bir işareti.
FED Başkanı Jerome Powell, enflasyonun gidişini anlamak için fiyat eğilimlerini üç farklı kategori altında değerlendirdiğini söyledi. Bunları dalgalı gıda ve enerji fiyatları haricindeki "mallar", kira ve ev satışının dahil olduğu "konut" ve araba sigortası, hayvan bakımı ve eğitimin aralarında olduğu "hizmetler" olarak değerlendirdi.
Hizmet fiyatları yüksek seyrediyor
İki hafta önce Washington'da yaptığı konuşmada Powell, mallar ve konut alanında enflasyonun hafifletilmesi konusunda ilerleme olduğunu belirtmiş ancak hizmetlerin çoğunda bu düzelmenin yaşanmadığını kaydetmişti. Kullanılmış arabalar, mobilya, giysi ve ev eşyaları gibi fiziksel mallar yaza göre istikrarlı şekilde daha az pahalı hale geldi.
2021 yılının Haziran ayında bir yıl öncesine oranla yüzde 45 artan kullanılmış araba fiyatları bu yılın büyük kısmında düştü.
Tüketici fiyat endeksinin neredeyse üçte birini oluşturan konut maliyetleri ise hala artıyor. Ancak apartman dairesi kiralarının ve ev fiyatlarının gerçek zamanlı ölçümleri, pandeminin zirvesinde dalgalanırken şimdi düşüyor. Powell bu düşüşlerin hükümetin verilerine gelecek yıl yansımasının ve genel enflasyonu azaltmasının beklendiğini kaydetti.
Powell'a göre yine de hizmet maliyetlerinin ısrarla yüksek kalması bekleniyor. Bunun nedenlerinden biri ücretlerdeki keskin artışın enflasyonun temel unsurlarından biri haline gelmesi. Özellikle oteller, restoranlar gibi hizmet sektörleri işgücüne bağımlı. Ortalama ücretler yılda yüzde 5-6 oranında hızla artarken bu sektörde fiyat baskıları da yükselmeye devam ediyor.
Hizmet veren şirketler yüksek işgücü maliyetlerinin bir kısmını fiyat arttırarak tüketicilere yansıtıyor. Bu da enflasyona katkı sağlıyor. Yüksek maaşlar tüketici harcamalarının tetiklenmesine neden oluyor bu da şirketlerin fiyatlarını arttırmasına izin veriyor.
Powell, "Ücretlerin güçlü şekilde artmasını istiyoruz, ancak bunun zamanla, yüzde 2 enflasyonla tutarlı şekilde olması gerekiyor" diye konuştu.
Çarşamba günü FED'in, kısa vadeli faiz oranını 75 baz puanlık artışların ardından 50 baz puan artırması bekleniyor. Bu, gösterge faiz oranını yüzde 3,75 ile yüzde 4 aralığında, 15 yılın en yüksek seviyesine getirecek.
Ekonomistler, FED'in faiz artışlarını önümüzdeki yıl daha da yavaşlatmasını ve enflasyonun nispeten düşük kalması durumunda Şubat ve Mart aylarında çeyrek puanlık artışlar yapmasını bekliyor.
