Peru'nun yeni cumhurbaşkanı, solcu lider Pedro Castillo'nun iktidarını kaybetmemek için Kongre'yi lağvetme girişiminde bulunması, ancak hakkında açılan azil davası sonucu görevden alınması ve tutuklanmasıyla sonuçlanan siyasi çalkantıdan bir gün sonra yemin ederek göreve başladı.
Castillo'nun Kongre'yi lağvetme girişimine karşı çıkan Kongre üyeleri, Castillo aleyhine daha önceden planlanan azil davasını açtı. Duruşmada 101 parlamenter, Castillo'nun görevden alınması yönünde "evet" oyu kullanırken 6 parlamenter "hayır," 10 parlamenter de çekimser oy kullandı.
Sonuç çoşku ve alkışlarla açıklanırken Kongre, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Dina Boluarte'nin Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturmasına karar verdi.
60 yaşındaki Dina Boluarte, 2026 yılına kadar Peru Cumhurbaşkanlığı görevini yürütmek üzere yemin etti. Böylelikle Boluarte, Peru'nun ilk kadın cumhurbaşkanı oldu. İki kez cumhurbaşkanını azil davası açılması girişiminde bulunulan Peru'da ayladır devam eden istikrarsızlıktan sonra siyasi barış çağrısı yapan Boluarte, tüm siyasi yelpazeyi kapsayacak yeni bir kabinenin oluşacağını söyledi.
Yeni Cumhurbaşkanı Boluarte, selefi Castillo'nun Kongre'yi lağvetme hamlesini "darbe girişimi" olarak tanımladı.
Peru Kamu Bakanlığı'ndan dün yapılan açıklamada Castillo'nun gözaltına alındığı, anayasal düzeni bozduğu için "ayaklanma" ve "komplo" ile suçlandığını bildirildi.
Televizyon kanalları, Castillo'nun polis karakolundan ayrılırken çekilen görüntülerini yayınladı. Haberlere göre Castillo, polis kontrolundaki bir hapishaneye nakledilecek.
Castillo, daha önceki açıklamalarında, Kongre'yi geçici süreliğine kapatacağını, "geçici hükümet" kuracağını ve yeni seçim çağrısı yapacağını söylemişti.
Bu çağrılar, Castillo'nun bakanlarının istifasına ve hem kendi müttefiklerinin hem de muhalefetin Castillo'nun darbe girişiminde bulunduğu suçlamalarına yol açtı. Polis ve silahlı kuvvetler, Kongre'yi lağvetme yolunu seçmesinin anayasaya aykırı olduğu konusunda Castillo'yu uyardı. Polis, görevini yapmak amacıyla "müdahalede bulunduğunu" bildirdi.
Ülkede küçük çaplı sokak protestoları yapıldı. Başkent Lima'da insanlar ellerinde Peru bayraklarıyla Castillo'nun görevden uzaklaştırılmasını kutladı. Hem Lima hem de Arequipa kentinde yürüyüş düzenleyen Castillo destekçileri polisle arbedeye girdi.
Kalkanlı ve miğferli çok sayıda polis, Lima'da metal barikatlarla çevrilen Hükümet Sarayı ve Kongre'nin etrafında konuşlandırıldı.
Amerika'dan Peru'nun yeni hükümetine olumlu mesaj
Uzun yıllardır siyasi çalkantılarla sarsılan Peru'da çok sayıda lider yolsuzlukla suçlanmış, sık sık azil davaları açılma girişimleri yapılmış ve cumhurbaşkanlarının görev süreleri yarıda kalmıştı.
Son hukuki mücadeleyse Ekim ayında, başsavcılığın Castillo aleyhine devlet ihalelerinden kar sağlamak ve soruşturmaları engellemek amacıyla "suç örgütü" liderliği yaptığı iddiasıyla anayasal şikayette bulunması üzerine başladı.
Kongre geçen hafta Castillo'yu "ahlaki yetersizlik" suçlamalarına yanıt vermeye çağırdı.
Castillo, bu suçlamaların, "avantaj sağlamayı ve halkın sandık başında kendilerinden aldığı gücü ele geçirmeyi" amaçlayan grupların "karalama kampanyası" olduğunu söyledi.
Eski bir öğretmen olan 53 yaşındaki solcu Castillo hakkında, 2021 yılı Temmuz ayında başlayan görev süresi boyunca iki kez azil davası açılma girişimi yapıldı.
Ancak Çarşamba günü Kongre'yi lağvetme girişimi sonrasında müttefikleri de Castillo'yu yalnız bıraktı. Bölgesel güçler, ülkeye demokratik istikrar kazandırılması gerektiğinin altını çizdi.
Amerika'nın Peru Büyükelçisi Lisa Kenna, Twitter mesajında, "Amerika, Cumhurbaşkanı Castillo'nun Kongre'nin görevini yapmasını engellemek için giriştiği her türlü anayasa dışı eylemi reddediyor" dedi.
Çarşamba günü ilerleyen saatlerde Amerika Dışişleri Bakanlığı'ndan bir sözcü, Peru Cumhurbaşkanı'na Boluarte'nin atanmasını memnunlukla karşıladığını söyledi ve Amerika'nın "Cumhurbaşkanı Boluarte'nin kurma taahhüdünde bulunduğu birlik hükümeti altındaki Peru'yu destekleyeceğini" belirtti.
Siyasi çalkantı, dünyanın iki numaralı bakır üreticisi olan Peru'da piyasaları sarstı. Ancak uzmanlar, Castillo'nun görevden uzaklaştırılmasının, nihai olarak olumlu sonuç vereceği görüşünde.
Ekonomi araştırmaları ve danışmanlık şirketi Pantheon Macroeconomics'ten Andres Adabia, "Peru'nun mali piyasaları kötü etkilenecek, ancak sağlam iç temelleri sayesinde çökmeyecek" dedi.
