Yaz aylarının sona ermesinin ardından Eylül ayı itibarıyla Türkiye’de işsizlik yeniden çift haneli rakamlara yükseldi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Eylül’de işsizlik oranının Ağustos ayına göre 0,3 puan artarak, yüzde 10,1’e çıktığını açıkladı. İstihdam oranı ise yüzde 47,7’den yüzde 47,6’ya geriledi.
TÜİK’in her ay açıkladığı "Hanehalkı İşgücü Araştırması" sonuçları, erkeklerde işsizliğin yüzde 8,8 iken, kadınlarda yüzde 12,8 olarak ölçüldüğünü gösteriyor.
Ağustos ayında 3 milyon 362 olan işsiz sayısı Eylül ayında 3 milyon 482 bine yükselirken, toplam istihdam 30 milyon 921 binden 30 milyon 867 bine düştü.
İstihdam piyasalarında yer almayan çalışabilir nüfus ise, 30 milyon 511 binden 30 milyon 523 bine yükseldi.
Prof. Küçükkale: “Eylül ayında görülen işsizlik artışının Ekim ve Kasım’da da devam edeceğini söyleyebiliriz”
Nisan ayından itibaren sürekli düşen işsizliğin Eylül ayında yeniden yükselişe geçmesi ne anlama geliyor? Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü öğretim üyesi Yakup Küçükkale, işsizlik artışının sürpriz olmadığını söyledikten sonra kış aylarıyla beraber artışın devam etmesinin beklendiğini ifade etti.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Prof. Küçükkale, “Yaz sezonu mevsimlik işlerde çalışanlar sezon bitimi işsiz kalır. Turizm ve tarım işçilerinin büyük kısmı ile ile inşaat sektörü emekçilerinin bir kısmı bu kapsamdadır. Bu bekleniyordu ama sürekli tekrarlanması beklenmeyen bir durum ise talepteki daralma. Yalnız yurtiçinde değil yurtdışından da Türk malları talebine dönük bir daralma mevcut. Batılı ülkeler yüksek enflasyonla mücadele için faiz artışına gidiyor. Bu durum ekonomilerini resesyona sokabilir. Resesyon olursa dış talepte daralma daha da artar. İçeride yılbaşında maaşlara yansıyacak ücret artışı talepteki daralmaya frenleyebilir. Bunun için beklemek lazım. Tabii bu dış talepteki daralmaya bağlı olarak özellikle tekstil sektöründe işten çıkarma haberlerinin arttığını görüyoruz. Dolayısıyla Eylül ayında görülen işsizlik artışının Ekim ve Kasım’da da devam edeceğini söyleyebiliriz” dedi.
Genç kadın işsizliği yüzde 25’i aştı
TÜİK’in araştırmasına göre genç nüfustaki işsizlik ise daha belirgin bir şekilde artıyor.
TÜİK verileri, 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranının bir önceki aya göre 1,2 puanlık artış göstererek, yüzde 19,6’ya yükseldiğini ortaya koyuyor.
Bu yaş grubunda işsizlik oranı erkeklerde yüzde 16,5, kadınlarda ise yüzde 25,4 olarak tahmin ediliyor.
Geniş tanımlı işsizlik yeniden yüzde 20’nin üzerinde
Yalnız dar tanımlı işsizlik değil, geniş tanımlı işsizlik de yükseliyor.
Üç yıl önce Eylül ayında yüzde 19 olan işsizlik, Eylül 2022’de yüzde 24,2 ile pandemi sürecinde zirveye ulaştıktan sonra düşüşe geçmiş ve Ağustos’ta yüzde 19,9’a kadar düşmüştü.
Ancak TÜİK’in Eylül ayı verilerinde geniş kapsamlı işsizliğin yeniden yüzde 20 bandını aşarak yüzde 20,3’e çıktığı anlaşılıyor.
Türkiye’nin üçüncü büyük işçi konfederasyonu DİSK-AR da geniş tanımlı işsizliğin 7,5 milyona ulaştığını açıkladı.
İstihdam tarihi seviyelere ulaştı mı?
İşsizlik ve istihdam verileri bugün siyasetin de gündemindeydi.
TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin “Toplam istihdam tarihi seviyelere çıktı. İşsizlik oranı tek haneye düşmüştür. Geride bıraktığımız son 20 yıllık dönemde Türkiye ekonomisi bir yandan üretirken bunun karşılığında istihdam sağlayabilen bir yapıya bürünmüştür” ifadelerini kullanmasına İyi Parti’den tepki geldi.
İyi Parti Kalkınma Politikaları Başkanı Ümit Özlale, “İstihdam oranı 1923’te yüzde 66,9, 1938’de yüzde 70,1’di. Bugün, 20 yılda bu oranın 2,7 puan artıp yüzde 47,2’ye çıkması başarı diye sunuluyor. İşsizlik oranı 1923’te yüzde 9, 1938’de yüzde 2,1’di. Atatürk’ten sonra hiçbir 15 yıllık dönemde işsizlik bu kadar hızlı azalmadı” ifadelerini kullandı.
