Dün Amerika'da yapılan Kongre ara seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti bazı kazanımlar elde etse de Demokrat Partili adaylar, beklenenden daha iyi performans gösterdi. Kongre'de hangi partinin çoğunluk sağlayacağı ve Başkan Joe Biden'ın siyasi önceliklerinin geleceğiyse bu sabah itibarıyla belirsizliğini koruyor.
Seçim yarışının başabaş gittiği birçok Temsilciler Meclisi ve Senato yarışında sonuçlar, henüz açıklanamayacak kadar yakın gidiyor. Ancak Cumhuriyetçiler, seçimlerden, bekledikleri büyük kazanımları elde edemediklerini kabullenmiş görünüyor.
Temsilciler Meclisi'nde Cumhuriyetçi Parti'nin az farkla çoğunluk sağlaması bekleniyor. Bu durumda Cumhuriyetçiler, Biden'ın yasama önceliklerini engelleyebilir, Biden yönetimi ve Biden ailesi hakkında soruşturmalar açabilir.
Piyasa araştırması ve anket şirketi Edison Research, bu sabah erken saatler itibarıyla Cumhuriyetçiler'in Temsilciler Meclisi'nde Demokratlar'a ait altı sandalyeyi kazandığı tahmininde bulundu. Bu sandalye sayısı, Cumhuriyetçiler'in Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğu ele geçirmesi için yeterli.
Ancak yine de Demokrat Parti, birçoklarının beklentilerinin üzerinde kazanımlar elde etti.
Başkan Joe Biden açısından kritik bir kazanım, Pennsylvania eyaletindeki Senato yarışından geldi. Demokrat Partili aday John Fetterman, Cumhuriyetçi Partili Mehmet Öz karşısında galip gelerek daha önce Cumhuriyetçi Parti'nin elinde bulunan Senato sandalyesini kazanmayı başardı ve partisinin Senato'daki çoğunluğu koruma şansını güçlendirdi.
Seçim gecesi ilerleyen saatlerde Beyaz Saray'da moraller yükseldi ve Fetterman'ın zaferini kutlayan Beyaz Saray danışmanları, Senato'nun kontrolunun Demokrat Parti'de kalacağı umutlarının arttığını söyledi.
Başkan Biden, bazı Demokrat Partili adayları telefonla kutladığını gösteren bir fotoğrafı Twitter'da paylaştı.
Arizona, Georgia ve Nevada eyaletlerinde başabaş giden Senato yarışlarında oy sayımı halen devam ediyor.
Georgia eyaletindeki Senato seçiminin 6 Aralık'ta ikinci tura kalması bekleniyor. Bunun nedeni, hem Demokrat Partili Raphael Warnock hem de Cumhuriyetçi Partili Herschel Walker'ın zafer kazanmak için gereken yüzde 50'lik oy oranının altında kalmaları.
Cumhuriyetçi Parti'nin Kongre'de çoğunluğu ele geçirmesi, Başkan Biden'ın siyasi önceliklerini ve Ukrayna'ya yardımları engellemeleri anlamına gelebilir. Uzmanlar Cumhuriyetçiler'in Ukrayna'ya yönelik savunma yardımları ve ekonomik desteği yavaşlatması ya da kapsamını daraltması olasılığını daha yüksek görüyor.
Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi'nde elde edecekleri çoğunlukla federal borçlanma tavanını hükümet harcamalarında derin kesintilere gitmek için bir koz olarak kullanabilir. Cumhuriyetçiler ayrıca eski Başkan Donald Trump'ın 2017 yılında getirdiği bireysel ve kurumsal vergi kesintilerini kalıcı hale getirebilir.
Cumhuriyetçi Parti'nin Temsilciler Meclisi'ndeki lideri Kevin McCarthy, kendisini Temsilciler Meclisi Başkanlığı'na taşıyacak sağlam bir zafer kutlamayı umuyordu.
Ancak McCarthy bunun yerine destekçilerine, "Yarın sabah uyandığınızda biz çoğunluğu sağlamış olacağız, Demokrat Partili Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi de azınlıkta olacak" sözü vermekle yetindi.
Reuters haber ajansının analizine göre Temsilciler Meclisi'ndeki en çekişmeli 53 bölgede yapılan seçimlerin sadece 13'ünün sonucu belirlendi. Bu durum, Temsilciler Meclisi'ndeki birçok yarışın nihai sonucunun bir süre daha belirsiz kalması olasılığını arttırdı.
Online mali işlem şirketi Equiti Capital'dan makro ekonomist Stuart Cole, Başkan ve Cumhuriyetçi Parti kontrolundaki bir Temsilciler Meclisi'nin gireceği partizan kördüğümün büyük olasılıkla vergi artışlarını engelleyeceğini ve hükümet harcamalarını kısıtlayacağını söyledi. Cole'a göre bu durum, faiz oranlarının enflasyonu dizginlemek için çok yüksek oranda artmayacağı anlamına da gelebilir.
"Büyük dalga" kıyıya ulaşmadı
Amerika'da tarihi açıdan bakıldığında Beyaz Saray'ı elinde tutan parti, bir başkanın dört yıllık görev döneminin ortasında yapılan Kongre ara seçimlerinde neredeyse her seferinde sandalye kaybına uğruyor. Joe Biden da şu anda düşük kamuoyu destek oranına sahip bir başkan.
Ancak Cumhuriyetçi Partililer'in seçimlerde büyük kazanımlar elde ederek "büyük bir dalga" halinde Kongre'de çoğunluğu sağlama umutları, Demokratlar'ın bazı kilit seçimlerde sürpriz galibiyetler alması üzerine azaldı. Demokrat Partili adaylar, çekişmeli 13 seçim bölgesinin 11'inin galibi olarak tahmin edildi.
Cumhuriyetçi Partili Güney Carolina Senatörü Lindsey Graham, NBC televizyonuna verdiği söyleşide, "Cumhuriyetçi dalga gelmedi, orası kesin" dedi.
Demokrat Partili Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi de "Temsilciler Meclisi'ndeki Demokrat Partili üyeler ve adaylar ülke genelinde beklentilerin çok üzerinde performans gösterdi" şeklinde konuştu.
Kongre yarışları için Cumhuriyetçi Parti'nin adaylarını belirlemede aktif rol oynayan ve 2024 yılında yapılacak başkanlık seçimlerinde üçüncü kez yarışa katılacağının güçlü sinyallerini veren eski Başkan Donald Trump ise karışık sonuçlar aldı.
Ohio eyaletinde Trump'ın desteklediği J.D. Vance, Senato yarışını kazanarak Cumhuriyetçi Parti'nin Ohio'nun bu sandalyesini korumasını sağladı. Ancak Pennsylvania'da Trump'ın desteğini alan televizyon yıldızı ve kalp cerrahı Mehmet Öz, yarışı kaybetti.
Trump'ın desteklediği adayların, oy sayımının halen devam ettiği Arizona, Georgia ve Nevada eyaletlerinde farkı açamadı görülüyor.
Edison Research'a göre 2024 yılında yapılacak başkanlık seçimlerinde aday olması halinde Trump'ın ana rakibi olabileceği düşünülen Cumhuriyetçi Partili Florida Valisi Ron DeSantis'in Demokrat Partili rakibi Charlie Crist'i neredeyse 20 puan farkla mağlup etmesi bekleniyor.
ABD Anayasa Mahkemesi'nin Haziran ayında kürtaj hakkını geri çeviren kararının seçmenlerde yarattığı öfkenin Demokrat Parti'nin seçimlerde büyük yenilgiye uğrama olasılığını azalttığı düşünülüyor.
Senato'nun kontrolu belirsiz
Arizona, Georgia ve Nevada eyaletlerindeki kritik yarışların sonuçları henüz belli olmadığı için Senato'da hangi partinin üstünlük sağlayacağı da belirsizliğini koruyor. Georgia eyaletindeki Senato yarışı, 6 Aralık'ta yapılacak ikinci tur seçimlere kalabilir.
Demokrat Parti, Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in eşitliği bozan oyuyla şu anda Senato'nun kontrolunu elinde tutuyor. 100 sandalyeli Senato'da hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi Parti'nin 50'şer sandalyesi bulunuyor.
Dünkü seçimler, Senato'da 35 sandalye ile Temsilciler Meclisi'ndeki 435 sandalyenin tamamı ve 30 kadar eyalette valilerin belirlenmesi için yapıldı.
8 Kasım olan seçim gününden önce 46 milyondan fazla Amerikalı, posta yoluyla ya da şahsen erken oy kullandı. Eyaletlerdeki seçim yetkilileri, oy sayımlarının zaman alacağı uyarısında bulunuyor.
Sandık başı sonuçlarına göre yüksek enflasyon ve kürtaj hakları, seçmenlerin en önemli iki önceliğini oluşturdu. Cumhuriyetçi Parti'nin önem verdiği suç meselesi de seçmenlerin öncelik listesinde yer aldı.
Rekabetin en yoğun olduğu bölgeler
Temsilciler Meclisi'ndeki Demokrat Partililer'i hayal kırıklığına uğratan bir yarış, New York eyaletinde öne çıktı. Temsilciler Meclisi'ne altıncı kez seçilmek için yarışa giren Demokrat Partili Sean Maloney, Cumhuriyetçi Partili rakibinin gerisine düştü.
Temsilciler Meclisi'ne daha fazla sayıda Demokrat Partili seçmekle görevli kampanya komitesinin başında bulunan Maloney'nin seçim bölgesi, New York eyaletinde Cumhuriyetçi Parti'nin beklenenden daha iyi performans gösterdiği birkaç yarıştan biri oldu.
Her iki parti de rekabetin sıkı olduğu bölgelerde zaferler elde etti.
Pennsylvania'da yerel yetkililer, bir ilçede kağıt sıkıntısı dahil birkaç münferit sorun bildiriminde bulundu. Arizona eyaletinin Maricopa ilçesindeyse bir yargıç, oy sayma makinalarından bazılarının çalışmaması nedeniyle oy verme süresinin uzatılması yönünde Cumhuriyetçi Parti'den gelen talebi reddetti.
Trump ve destekçilerinin herhangi bir kanıt olmadan, aksaklık iddialarını kasten ortaya attığı öne sürüldü.
Pennsylvania eyaletinde Cumhuriyetçi Partili vali adayı Doug Mastriano, Demokrat Partili Josh Shapiro'ya mağlup oldu. Mastriano, 2020 yılında Trump'ın seçimi kaybetmesi sonrasında Pennsylvania'dan çıkan seçim sonuçlarının geri çevrilmesi girişiminde bulunmuştu. Demokrat Partili valiler, Michigan ve Wisconsin eyaletlerindeki güçlü Cumhuriyetçi Partili rakiplerine karşı koymayı başardı. Bu iki eyaletin 2024 başkanlık seçimlerinde yarışın en çekişmeli geçeceği eyaletler arasında olması bekleniyor.
California, Michigan ve Vermont'ta seçmenler, kürtaj haklarının eyalet anayasalarında yer alması yönündeki referandumları onayladı. Muhafazakar Kentucky eyaletindeyse kürtajın bir hak olmadığına ilişkin eyalet anayasası değişikliğinin seçmenler tarafından reddedilmesi bekleniyor.
