Bir Rus yetkilinin bugün yaptığı açıklamaya göre, Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ve Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping gelecek hafta Özbekistan’da biraraya gelmeyi planlıyor.
İki liderin görüşmesi giderek Batı karşıtlığının arttığı Moskova ve Pekin arasındaki ilişkileri güçlendirmede yeni bir adımın sinyalini veriyor.
Çin ve Rusya'nın önderliğinde bir siyasi, ekonomik ve güvenlik forumu olan Şanghay İşbirliği Teşkilatı’ndaki toplantı, her iki lider için de hassas bir dönemde gerçekleşiyor.
Putin, Ukrayna'daki savaşın Rusya'yı uluslararası arenada yalnızlaştıran ekonomik ve siyasi yansımalarıyla uğraşıyor.
Bu arada Çin Komünist Parti liderliğinde üçüncü dönemine girmek isteyen Xi, yavaşlayan bir ekonomiyle karşı karşıya. Parti liderliğini kazanması beklenen Xi’nin üçüncü dönemi, tarihsel olarak bir ilk olacak.
Her ikisi de ülkelerinin Batı ile ilişkilerinin bozulduğunu görüyor.
Rusya'nın Çin Büyükelçisi Andrey Denisov gazetecilere verdiği demeçte, ikilinin 15 ve 16 Eylül'de Özbekistan'ın Semerkant kentinde düzenlenecek zirvede bir araya geleceğini söyledi.
Rusya’nın resmi haber ajansı TASS’da yer alan habere göre Denisov, "Bilfiil bu görüşmeye hazırlanıyoruz" dedi.
Eğer bir sorun çıkmazsa Özbekistan ziyareti, Xi’nin iki buçuk yıl sonra ilk yurtdışı gezisinin bir parçası olacak.
Xi, 2019'un sonlarında Corona virüsü salgınının başlaması sonrasında, yarı özerk statüdeki Hong Kong’a bir günlük ziyaret için Çin anakarasından yalnızca bir kere ayrılmıştı.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning bugünkü basın toplantısında, gezi hakkında bir soru sorulması üzerine, "Sorunuza verebileceğim bir yanıt yok" dedi.
Moskova ve Pekin, dış politikalarında Asya, Avrupa ve ötesindeki liberal demokratik güçlere karşı giderek daha fazla aynı safta yer alıyor.
Sıkı sınırlarla otoriter bir yönetim yanlısı olan iki ülke, ifade özgürlüğüne, azınlık haklarına veya muhalefete giderek daha az saygı gösteriyor.
Rus ordusu, ülkenin doğusunda Çin'den gelen askerlerin de yer aldığı kapsamlı askeri tatbikatlar düzenledi. Bugün sona eren tatbikatlar, iki ülke arasında giderek artan yakın ilişkilerin bir başka göstergesi.
Zirveden beklentiler
Özbekistan’daki zirveyle birlikte iki lider de ülkelerindeki pozisyonlarını güçlendirmeyi umuyor olabilir.
Zirve, Putin’in hala güçlü müttefikleri olduğunu göstermesi için bir fırsat.
Zirve Çin’in ABD ile ilişkilerinde ticaret, teknoloji, insan hakları sorunları ve Tayvan’a saldırı tehditlerinden dolayı giderek gerginleştiği bir dönemde gerçekleşecek. Xi için zirve, Ukrayna savaşına yönelik Batı muhalefetine karşı ayakta durmak ve milliyetçi kimliğini parlatmak için bir şans olabilir.
Çin'deki parti kongresinden hemen önce gerçekleşen denizaşırı ziyaretler, Xi'nin ülkedeki siyasi konumundan emin olduğunu da gösterecek.
Putin ve Xi, en son Kremlin'in Ukrayna'ya asker göndermesinden haftalar önce, Şubat ayında Pekin'de bir araya geldi.
İki cumhurbaşkanı huzurunda taraflar arasındaki ilişkilerin “sınırsız” olacağına dair bir anlaşma imzalandı. Anlaşma esnasında Xi'nin Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etme planlarını bilip bilmediği halen belirsizliğini koruyor.
Çin, Rusya'nın Ukrayna politikalarına üstü kapalı desteğini sunarken, tarafsız görünmeye ve uluslararası yaptırımlar arasında Rus ekonomisini desteklemenin olası yansımalarından kaçınmaya çalıştı.
Moskova ve Pekin geçmişte askeri bir ittifak kurma olasılığını reddetmiş olsa da, Putin böyle bir ihtimalin göz ardı edilemeyeceğini söylüyor. Ayrıca Putin, Rusya'nın Çin ile savunma kabiliyetini önemli ölçüde arttırmaya yardımcı olan son derece gizli askeri teknolojileri paylaştığını belirtmişti.
