Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan günü birlik ziyaret kapsamında Rusya Federasyonu’nun Soçi kentinde Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile görüştü.
Yaklaşık dört saat süren görüşmede en önemli uzlaşmanın Türkiye’nin Rusya’dan yaptığı doğal gaz ithalatında olduğu anlaşılıyor.
Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak gazetecilere yaptığı açıklamada, Türkiye'nin Rusya Federasyonu’ndan aldığı doğal gazın parasını kısmen ruble ile ödemesi konusunda tarafların anlaşmaya vardığını söyledi.
Uzmanlar Türkiye’nin 2021 yılındaki doğalgaz ihtiyacının yüzde 45’ini Rusya’dan aldığını ve 2022 yılının ilk beş ayında Türkiye’nin kuzey komşusundan aldığı doğalgazın 10 milyar dolara ulaştığını söylüyor.
Putin: ‘‘Avrupa, Rusya’dan kesintisiz doğal gaz akışı dolayısıyla Türkiye’ye minnettar olmalıdır’’
Görüşmenin yapıldığı Sanatoryum Rus’un kapısında Erdoğan'ı karşılayan Vladimir Putin, baş başa görüşme öncesi Erdoğan’la birlikte yaptığı kısa basın açıklamasında Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin aracılığı sayesinde Ukrayna tahılının Karadeniz limanlarından sevkiyatıyla ilgili sorunun çözülmesi ve sevkiyatın başlamasından dolayı Erdoğan’a teşekkür etti. Putin daha sonra, Türkiye’nin Rusya ile doğalgaz işbirliğinden Avrupa ülkelerinin yarar sağladığını dile getirdi.
Rusya Cumhurbaşkanı, ‘‘Bir süre önce inşaatını tamamladığımız Türk Akım doğal gaz proje hattı, Rus doğalgazını Avrupa’ya sevk eden önemli hatlardan biri haline geldi. Türk Akımı, diğer yönlere doğal gaz sevk eden hatlardan farklı olarak düzenli ve eksiksiz şekilde çalışmaya devam ediyor. Sadece Türkiye’ye doğalgaz sevk etmiyor, Avrupa’ya da tüketicilere de gazımızı aktarıyor. Avrupa, Rusya’dan kesintisiz doğal gaz akışı dolayısıyla Türkiye’ye minnettar olmalıdır’’ dedi.
Görüşme sonrası yayınlanan ortak basın açıklamasında doğalgazdaki bu yeni işbirliği, "ekonomi ve enerji alanlarında iki ülkenin birbirlerinden beklentilerinin mütekabiliyet çerçevesinde karşılanması’’ cümlesiyle ifade edildi.
Suriye'nin kuzeyine yeni bir harekat konusunda yeşil ışık yok
Ortak basın açıklamasında en öne çıkan konulardan biri Türkiye’nin bir süredir yeni bir sınır ötesi harekat yapmak istediği Suriye hakkında oldu.
Olası bir harekat konusunda Türkiye'ye yeşil ışık yakıldığı sinyali içermeyen açıklamada ‘‘Suriye’deki son gelişmeler üzerinde durulan görüşmede liderler, ülkede kalıcı çözüme ulaşılması için siyasi sürecin ilerletilmesine atfettikleri önemin altını çizmişlerdir. Liderler, Suriye’nin siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunmasına atfettikleri öneme işaretle, Suriye’de tüm terör örgütlerine karşı mücadelede dayanışma ve eşgüdüm içinde hareket etme kararlılıklarını teyit etmişlerdir’’ ifadesine yer verildi.
Görüşme öncesi Rus gazetecilerin sorularını yanıtlayan Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da ‘‘Türkiye’nin güvenlikle ilgili meşru endişeleri var ve bunları dikkate alıyoruz. Ancak Suriye’deki durumu istikrarsızlaştıracak aynı zamanda toprak ve siyasi bütünlüğüne tehdit oluşturacak eylemlere izin verilmemesi gerekiyor’’ ifadelerini kullanmıştı.
17 gün önce Tahran’da İran, Rusya ve Türkiye arasında Astana formatında yapılan görüşmeden sonra da yayınlanan ortak basın açıklamasında ‘‘Suriye'nin egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün yanı sıra komşu ülkelerin milli güvenliğini tehdit eden sınır ötesi saldırılar ve sızmalar dahil olmak üzere ayrılıkçı gündemlere karşı durma kararlılıklarını vurgulamışlardır’’ ifadeleri yer almıştı.
Erdoğan: ‘‘Suriye'deki gelişmeleri ele almamız inanıyorum bölgeye rahatlama getirecektir’’
19 Ekim 2019 ve 29 Eylül 2021’den sonra son üç yılda üçüncü kez Rusya’nın Soçi kentinde Putin’le bir araya gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan da görüşme öncesi kısa basın açıklamasında kuzey Suriye'yle ilgili beklentilerini dolaylı bir biçimde ortaya koydu.
Cumhurbaşkanı, ‘‘Suriye'deki gelişmeleri bu vesileyle özellikle ele almamız inanıyorum ki bölgeye ayrıca rahatlama getirecektir. Terörle mücadelede dayanışmamız büyük önem arz ediyor ve bu konuyla ilgili olarak da atacağımız adımlar, yapacağımız görüşmelerle inanıyorum ki bir güç kazanacaktır. Yine bugün tabii dünyanın gözü Soçi’de. ‘Acaba Soçi’de ne görüştüler, ne yaptılar?’ Burayı takip ediyorlar. Bizim de yapacağımız bu görüşmelerden sonra da bunlara verilecek olan cevaplar onları belli istikamette yönlendirecektir’’ dedi.
Ulaştırma, ticaret, tarım, sanayi, finans, turizm ve inşaat gibi sektörlerde işbirliği güçlendirilecek
Bugünkü görüşmeden Türkiye’nin bir başka beklentisi Türkiye’nin Rusya ile ekonomik ilişkilerini arttırmaktı.
Görüşme öncesi Putin de basın açıklamasında iki ülke arasındaki ticaret hacminin geçen yıl yüzde 57 arttığına, 2022’nin ilk beş ayında ise bir önceki yıla göre iki kat büyüdüğüne dikkat çekerek ekonomiden sorumlu bir Rus heyetinin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetiyle ikili işbirliğinin tüm önemli boyutlarını görüşmek üzere Türkiye’de temaslarda bulunduğunun altını çizdi.
Bu konu ortak basın açıklamasına, ‘‘Türkiye-Rusya ikili ilişkilerinin gündeminde yer alan konular üzerinde kapsamlı istişarelerde bulunan liderler; iki ülke arasındaki ticaret hacminin tespit edilen hedefler doğrultusunda ve dengeli bir temelde artırılması; ulaştırma, ticaret, tarım, sanayi, finans, turizm ve inşaat gibi sektörlerde uzun süredir iki ülke gündeminde bulunan konularda işbirliğinin güçlendirilmesi yönünde somut adımlar atılması üzerinde mutabık kalmışlardır’’ şeklinde yansıdı.
‘‘Baş başa görüşme inanıyorum ki Türkiye-Rusya ilişkilerinde çok farklı bir sayfayı da açacaktır’’
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin’in de atıfta bulunduğu iki ülke ekonomi heyetleri arasında Türkiye’de yapılan görüşmenin Türk-Rus ilişkilerinde yeni bir sayfa açılmasına vesile olacağını söyledi.
Erdoğan, "Siyasi, ekonomik ve ticari alanlarda birçok konuları ele aldılar ve şimdi de bizim bu konulardan sonra buna bir adeta nokta koymamız inanıyorum ki Türkiye-Rusya ilişkilerinde çok farklı bir sayfayı da açacaktır. Gerek enerjide gerek Karadeniz hattının tarımda, tahılda buradan atılan adımlar, turizmde yapılan görüşmeler, ulaşımla ilgili olarak atılan adımlar ki bütün bunlarla beraber bölgedeki bazı adımların atılması, bunlar gerek heyetlerimizin yaptığı ama bizim de bugün başa baş ikili bu görüşmeyi yapmak suretiyle Türkiye ve Rusya'nın bölgede oynadığı rolü ortaya koyması bakımından çok önemli’’ diye konuştu.
4 yıl aradan sonra ÜDİK toplanacak
Ortak basın açıklamasında 2018 yılından beri toplanmayan Türkiye-Rusya Üst Düzey İşbirliği Konseyi’nin (ÜDİK) dokuzuncu toplantısının Türkiye’de yapılmasında mutabakat sağlandığı belirtildi.
Ortak açıklamada ayrıca "iki liderin Rusya’nın tahıl, gübre ve gübre üretimi için gerekli hammaddenin kesintisiz ihracı dahil, İstanbul Mutabakatı’nın lafzı ve ruhuna uygun şekilde tam olarak uygulanması lazım geldiğinin altını çizdiği ve
Libya’nın egemenliğine, toprak bütünlüğü ile ulusal birliğine olan güçlü bağlılıkları ile Libyalılar arasında mümkün olan en geniş mutabakat temelinde serbest, adil ve muteber seçimlerin düzenlenmesinin önemini vurguladığı" dile getirildi.
