Rusya’nın enerji devi Gazprom, Polonya ve Bulgaristan’a doğalgaz akışını yarından itibaren durduracağını açıkladı. Bu adımın, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle Batı’yla yaşadığı ihtilafta büyük bir tırmanmaya neden olacağı yorumu yapılıyor.
Polonya ve Bulgaristan, Moskova’nın 24 Şubat’ta başlattığı işgal eyleminden bugüne, Avrupa’nın ana enerji tedarikçisi konumundaki Rusya’dan gazı kesilen ilk ülkeler olacak. Bu kararın hemen öncesinde Varşova, Gazprom da dahil olmak üzere bazı Rus oligarklar ve şirketlere karşı yaptırımlar getirmişti.
Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin, “dostane olmayan” ülkelerden, euro ya da dolar türündeki ödemelerinin rubleye çevrilmesi için Gazprombank’ta hesap açmalarını talep eden bir karar yayınlamıştı. Şimdiye kadar sadece Macaristan ve Almanya’nın Rus doğalgazı ithal eden ana şirketi Uniper, Avrupa Birliği yaptırımlarını ihlal etmeden doğalgaz ödemelerini ruble ile yapmak için Kremlin'in önerdiği sisteme uyum sağlayabileceklerini bildirdi.
Polonya, Moskova’nın sıkı bir siyasi muhalifi konumunda bulunuyor. Yıl sonunda Rusya’yla anlaşmasının süresi dolacak olan Polonya’nın doğalgaz şirketi PGNİG, yeni ödeme planına uymayacağını defalarca dile getirmişti. Şirket ayrıca, sözleşmeyi uzatmayacağını belirtmişti.
Polonya’nın Gazprom’la doğalgaz tedarik sözleşmesi yılda 10 milyar metreküp miktarı içeriyor ve ülkedeki tüketimin yüzde 50 civarını kapsıyor.
Ülkenin iklim bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, Polonya’nın enerji arzının güvende olduğunu ve doğal gaz rezervlerine başvurmaya gerek duyulmadığını bildirdi. Hükümet yetkilileri, ülkenin sahip olduğu doğalgaz stokları ve alternatif tedarik rotaları sayesinde tüketicilere doğalgaz akışını kesmek zorunda kalmayacaklarını kaydetti.
PGNİG, Yamal sözleşmesine göre doğalgaz akışının yeniden başlaması için adımlar atacağını ve tedarikteki herhangi bir kesintinin sözleşmenin ihlali anlamına geleceğini belirtti. Şirket, sözleşmenin ihlalinden kaynaklı zararın karşılanması için tazminat talep etme haklarının olduğunu da vurguladı.
Gazprom Polonya’nın yanısıra Bulgaristan’ın devlet doğalgaz şirketi Bulgargaz’ı da yarın doğalgaz akışının kesileceği yönünde bilgilendirdi. Bulgaristan’ın sözleşmesinin süresi de bu yılın sonunda doluyor. Bulgaristan doğalgaz ihtiyacının yüzde 90’ından fazlasını Rusya’dan karşılıyor.
Sofya, alternatif doğalgaz tedariki bulmak için adımlar attığını ve şu an için doğalgaz tüketiminde kısıtlamalara gitmeye gerek olmayacağını açıkladı.
Veri istihbarat şirketi ICIS’ten Tom Marzec-Manser, bu son gelişmeyi “Rusya tarafından açılan sismik bir uyarı ateşi” olarak yorumladı. Marzec-Manser, “Polonya birkaç yıldır Rusya ve Gazprom karşıtı bir tavır içindeydi. Bulgaristan içinse durum böyle değil. Dolayısıyla Bulgaristan’ın da gazının kesileceğini görmek, başlı başına önemli bir gelişme” dedi.
