PARİS - Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, iki turlu yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda ipi göğüsleyen aday oldu.
Macron, son sayımlara göre oyların yüzde 27,6'sını alarak birinci geldi. Oyların yüzde 23,41'ini alan Marine Le Pen ise, ikinci tura kalmayı başaran diğer aday oldu.
Radikal solcu aday Jean-Luc Melenchon yüzde 22 oyla seçimleri başarıyla bitiren adaylar arasına girerek üçüncü sıraya yerleşti.
Oy oranları yüzde 5'in altına düşen merkez sağ ve merkez sol büyük hezimete uğradı.
İkinci tur, iki hafta sonra 24 Nisan’da, tıpkı 2017 seçimlerinde olduğu gibi "İlericiler ve milliyetçiler" yani Macron ile Le Pen arasında geçecek.
Son yılın en düşük katılım oranı
Sandığa davet edilen 48,7 milyon seçmen, solun ve sağın anketlerde önde görünen isimlerine oy vererek, siyaset dilinde "faydalı oy" kullanarak, tarihi partileri sildi süpürdü. Seçmenin yüzde 26'sı ise, sandığa gitmeyerek adaylara tepkisini gösterince, son 20 yılın en düşük katılım oranı gerçekleşti.
Bugüne kadar tüm anketlerin birinci sırada gösterdiği Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, son anketlerde olduğu gibi, seçimler sonrasında yüzde 27,6 oy alarak anketleri yanıltmadı. Macron, 2017'de aldığı yüzde 24 oranındaki oyunu 4 puana yakın artırarak birinci olmanın yanı sıra oylarını da artırdı.
Le Pen oyunu arttırdı
Son oy verme eğilimi anketlerinde, yüzde 25-26 gibi bir oranla ikinci sırada görünen aşırı sağcı Ulusa Bütünleşme (RN) hareketinin adayı Marine Le Pen ise seçimlerde yüzde 23,41 oy alarak ikinci tura katılmaya hak kazandı.
Le Pen böylece, 2017'deki seçimlerde aldığı yüzde 21 oranındaki oyunu 2 puandan fazla artırmayı başardı.
Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) partisinin lideri Jean Luc Melenchon da, anketlerin üzerinde bir başarı sergileyerek yüzde 21,95 oyla, ikinci tura kalmayı kıl payı kaçırdı. Bir önceki seçimlerde yüzde 19,58 oranında oy alarak 4'üncü gelen Melenchon, bu sefer üçüncülüğe yükseldi.
Merkez partiler sandığa gömüldü
Macron, Le Pen ve Melenchon yüzde 20'nin üzerinde oy alırken, seçimlerde yarışan 12 adaydan yalnızca Eric Zemmour yüzde 7 oy aldı, diğer 8 aday yüzde 5'in altında kaldı.
Aşırı sağcı müslüman ve göçmen karşıtı Eric Zemmour yüzde 7, merkez sağın adayı Valerie Pecresse yüzde 4,8, Yeşiller’in adayı Yannick Jadot yüzde 4,6, taşranın adayı olarak bilinen merkez sağ aday Jean Lasalle yüzde 3,1, Fransız Komünist Partisi’nin (PCF) adayı Fabien Roussel yüzde 2,3, muhafazakar sağ aday Nicolas Dupont-Aignan yüzde 2, Sosyalistlerin adayı Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo yüzde 1,7, radikal sol adaylar Philippe Poutou ve Nathalie Artaıud da yüzde 1’in altında oy aldı.
Eric Zemmour, yüzde 7 ile “küçük adayların şampiyonu” oldu. Covid krizi ile başlayıp Ukrayna savaşı ile devam eden seçim kampanyasında en çok oy kaybeden merkez sağın adayı Valerie Pecresse oldu. Yeşiller Partisi’nin adayı Yannick Jadot, Sosyalist Parti’nin adayı Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo da seçimlerin en büyük kaybedeni oldu.
Yüzde 20'nin üzerinde oy alan Melenchon, "Sakın tamir edilemez bir hata yapmayın. Bayan Le Pen’e tek bir oy vermeyin" cümlesini üç kez tekrarlayarak, kendi seçmenini Le Pen’e oy vermemeye çağırdı, ancak Macron'a oy verilmesi yönünde bir çağrı da yapmadı.
Merkez sağ aday Valeri Pecresse, sosyalistlerin adayı Anne Hidalgo, Komünist Parti'nin adayı Fabien Roussel ve Yeşiller’in adayı Yannick Jadot ikinci turda Macron’a oy verilmesi çağrısı yaptı. Aşırı sağcı adaylar Eric Zemmour ve Nicolas Dupont-Aignan ise kendi seçmenlerinden Le Pen'i desteklemelerini istedi.
İkinci turda iki strateji
Fransız seçmen, iki hafta sürecek kampanya döneminin ardından 24 Nisan'da yeniden sandığa giderek, Macron'u mu, yoksa Le Pen'i mi; bir başka deyişle "ilerici mi yoksa milliyetçi" adayı mı destekleyeceğine karar verecek.
Kıran kırana rekabete ve diğer partilerle yoğun pazarlıklara sahne olacak iki hafta boyunca, iki strateji şekilleniyor: Macron, "aşırı sağa karşı cumhuriyetçi cepheyi" yeniden harekete geçirmeye çalışacak. Le Pen ise, ikinci turu "Macron'a karşı referanduma" dönüştürecek.
Macron, ikinci tur kampanyasında, Le Pen'in seçim kampanyasının merkezine koyduğu "halkın geçim derdi ve alım gücü" temasını işleyerek, Le Pen'in "ekonomik programının eksik yanlarını" ortaya koymaya çalışacak. Ve tıpkı 2017'de olduğu gibi, kazanması için en kestirme yol olan Fransız seçmeninin "aşırı sağa sert tepkisine" oynayarak yeniden seçilmeyi planlayacak. Macron, seçim gecesi "aşırı sağa baraj kurarak, kendisi etrafında birleşme" çağrısı yaptı bile.
Marine Le Pen ise, iktidarı boyunca pek çok protesto ve ayaklanmalara muhatap olan Macron'a oy vermek istemeyen seçmene oynayarak, "Macron dışında herkes" stratejisini uygulamaya koyacak. İlk tur seçimlerinin hemen ardından yaptığı konuşmada Le Pen, "Macron'a oy vermeyen herkesi kendisine katılmaya çağırarak" bu stratejisini açıkça dile getirdi. "Liberal ve zenginin cumhurbaşkanı olan, halktan kopuk" Macron'a değil, "alım gücü için mücadele veren, halkın adayına" oy vermesini isteyecek.
Oylar kime gidecek?
Le Pen ve partisine göre, seçmenin yüzde 72'si Macron'a karşı oy kullandı. Anketler, sandığa gitmeyen küskünler ve radikal sol popülist lider Melenchon'a giden oyların yüzde 30'u Marine Le Pen'e gidecek. Zemmour ve Dpont-Aignan'ın açıkladığı yüzde 10'a yakın destek de Le Pen'i güçendirecek. Ipsos tarafından yapılan bir anket Marine Le Pen'in ikinci turda yüzde 46, Elabe şirketi tarafından bu sabah yapılan bir başka anket ise yüzde 48 oy alacağını gösteriyor.
Dolayısıyla, ikinci turda yeniden bir dinamik yakalamak için "Cumhuriyet cephesini" yeniden harekete geçirmek isteyen Emmanuel Macron, oy alabilmek için sol kanada seslenmek zorunda kalacak. Bu nedenle seçim akşamı yaptığı konuşmada, "Fransa için çalışan herkese ve aşırı sağa baraj oluşturmak isteyen herkese elini uzattığını" söyledi.
Ancak bu stratejiyi 2017 yılında kullanarak ve 39 yaşında genç bir aday olarak "Aşırı sağa baraj olacağım" diyerek seçimleri kazanan Macron'un, 5 yıllık iktidarında aşırı sağın toplam oylarının yüzde 30'un üzerine çıkması nedeniyle aynı stratejide başarılı olacağından şüphe ediliyor. Anketler ikinci turda da Macron'u kazanan aday olduğunu, ancak iki aday arasındaki farkın daha da azaldığını gösteriyor.
Fransız gazeteleri
Bu arada Fransız gazeteleri bu sabah, 2017'deki düellonun tekrarını hatırlatan manşetlerle çıktı.
Hem Macron, hem de Le Pen'e karşı olan sol eğilimli Liberation gazetesi kara bir sayfa üzerine, "Bu sefer gerçekten ürkütücü" manşetini attı. Sağ eğilimli Le Figaro gazetesi, "Macron-Le Pen yeni düello" başlığını kullanırken, ülkedeki yerel gazeteler de, "Rövanş maçı" , "Fransa'nın iki vizyonu", "Sanki bunu daha önce görmüştük" gibi manşetlerle, yeniden 2017'deki gibi Le Pen ve Macron'un karşı karşıya geldiğine vurgu yaptı.
