Anayasa Mahkemesi, eski Başkan Donald Trump'ın Beyaz Saray kayıtlarının 6 Ocak 2021 günü ABD Kongresi'ne yapılan baskını soruşturan komisyonla paylaşılmasını engelleme talebini geri çevirdi.
Mahkemenin bu kararı, ABD’de hükümet belgelerinin ve tarihsel kayıtların saklandığı federal kurum olan Ulusal Arşiv’in elindeki Beyaz Saray kayıtlarının, alt mahkemelerdeki davalar devam ederken bile açıklanabileceği anlamına geliyor.
Trump'ın 6 Ocak 2021'e ait Beyaz Saray kayıtlarının Kongre baskınını soruşturan komisyona teslim edilmesini engelleme girişimi öncesinde, Washington D.C. Temyiz Mahkemesi Trump'ın Başkan Biden'ın kayıtların komisyona verilmesi kararına karşı çıkmasının herhangi bir temeli olmadığına karar vermişti.
“Karar Amerikan demokrasisi için bir zafer”
Temsilciler Meclisi'nde 6 Ocak 2021 Kongre baskınını soruşturan komisyonun başkanı Demokrat Partili Bennie Thompson ve başkan yardımcısı Cumhuriyetçi Partili Liz Cheney, yaptıkları açıklamada, Anayasa Mahkemesi kararını "hukukun üstünlüğü ve Amerikan demokrasisi için bir zafer" olarak niteledi.
Thompson ve Cheney, komisyonun Trump'ın gizli tutmayı umduğu bazı belgeleri almaya başladıklarını kaydetti.
Eski Başkan Trump'ın sözcüsü, konuya ilişkin açıklama talebini yanıtsız bıraktı.
Trump ve destekçileri, 6 Ocak komisyonunun belge ve görgü tanıklarına erişimini engellemek amacıyla hukuk mücadelesine girişmişti.
Trump, Beyaz Saray'daki bazı iç yazışmaların gizliliğini koruma gerekçesiyle yürütme imtiyazı (executive privilege) olarak bilinen ve başkana kamu çıkarı söz konusu olduğunda bilgi paylaşmama ayrıcalığı veren hukuki ilkeye başvurma girişiminde bulunmuş; ancak bu girişim alt mahkemeler tarafından reddedilmişti.
Anayasa Mahkemesi kararına ilişkin kısa açıklamada, eski bir başkanın yürütme imtiyazı talebinde bulunup bulunamayacağına yönelik sorunun, davanın sonuçlanması için yanıtlanmak zorunda olmadığını ifade etti.
İmzasız açıklamada, "Temyiz mahkemesinin Başkan Trump'ın görevde olması durumunda bile taleplerinin yerine getirilemeyeceği kararı nedeniyle, Trump'ın eski başkan olarak statüsü, mahkemenin kararında herhangi bir fark yaratmayacaktı" denildi.
Dokuz üyeli Anayasa Mahkemesi'nde sadece muhafazakar Yargıç Clarence Thomas karara karşı görüş bildirdi.
Temsilciler Meclisi bünyesindeki 6 Ocak Komisyonu, Kongre baskını sırasında meydana gelen şiddet eylemlerinin kışkırtılmasında eski Başkan Trump'ın herhangi bir rol oynayıp oynamadığını anlamak için Beyaz Saray kayıtlarına ihtiyacı olduğunu öne sürüyor.
6 Ocak Komisyonu, Trump'ın Beyaz Saray kayıtlarının tutulduğu Ulusal Arşiv’den, ziyaretçi kayıt defteri, telefon görüşmeleri kayıtları ve Trump'la danışmanları arasındaki yazışmaları ibraz etmesini istedi.
Kongre baskınından iki hafta sonra başkanlık koltuğuna oturan Joe Biden, hükümetin yürütme organına ait olan kayıtların yürütme imtiyazına tabi olmaması gerektiği kararına varmış, kayıtların Kongre'ye teslim edilmesinin ülkenin çıkarına olacağını kaydetmişti.
Trump ise yürütme imtiyazına, şu anda görevde olmasa bile 6 Ocak tarihinde hala başkanlık koltuğunda oturmasına dayanarak başvurabileceğini iddia ediyordu.
ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Tanya Chutkan, 9 Kasım'da Trump'ın iddialarını reddeden kararında, Trump'ın görev başındaki Biden'ın komisyonun kayıtlara erişebileceği şeklindeki hükmüne "riayet etme borcu olduğunu” kabul etmediğini belirtmiş ve ”Başkanlar kral değildir, davacı da başkan değildir" ifadesini kullanmıştı.
6 Ocak Komisyonu, yedi Demokrat ve ikisi de Cumhuriyetçi Partili olmak üzere dokuz üyeden oluşuyor. ABD Anayasa Mahkemesi'nde 3'e karşı 6 üyeli muhafazakar blok arasında Trump tarafından atanan üç yargıç bulunsa da mahkeme her zaman Trump'ın talepleri doğrultusunda kararlara imza atmıyor.
Anayasa Mahkemesi geçen yıl da Trump'ın gelir vergisi beyannamelerinin New York'ta yürütülen cezai soruşturma çerçevesinde kamuoyuna açıklanmasını engelleme talebini geri çevirmişti.
