Başkan Joe Biden’ın ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’ne aday gösterdiği eski Cumhuriyetçi Senatör Jeff Flake’in adaylığının onay oturumu bu hafta Senato Dış İlişkiler Komisyonu’nda yapıldı. Salı günkü oturumda Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı hava savunma sistemi S-400’den Kıbrıs’a ve Ankara’nın insan hakları siciline kadar bir dizi konu gündeme geldi.
Flake’e oturumda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Türkiye’nin Rusya’dan ikinci parti S-400 satın alabileceği yönünde geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklama soruldu. Flake, olası ek satın alımların hepsinin ek CAATSA (Hasımlarla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Yasası) yaptırımlarının devreye sokulmasıyla sonuçlanması gerektiğini söyledi.
Jeff Flake, CAATSA yaptırımlarını kaldırmanın tek yolunun S-400 sisteminin elden çıkarılması olduğunu sürekli yineleyeceğini, ayrıca gelecekte Rus silahları satın alınmasının mevcut yaptırımlara ek olarak daha fazla CAATSA yaptırımını tetikleme riski olduğu konusunda Türkiye'yi uyaracağını kaydetti.
Flake Dış İlişkiler Komisyonu’nun CAATSA yaptırımlarının devreye girmesi konusundaki çabalarını övdü ve yaptırımlarla F-35 programının sonlandırılmasının Türk ekonomisine zarar verdiğini ve Türkiye’nin de bunun farkında olduğunu söyledi.
Komisyon Başkanı Demokrat Senatör Bob Menendez de, Türkiye’nin S-400 alımı konusundaki duruşunda bir değişiklik olmadığı sürece Ankara’ya silah satışlarına karşı çıktığını söyledi.
‘‘Birlikte çalıştığımız çok konu var’’
Flake, Türkiye ile ABD’nin birlikte çalıştıkları çok konu bulunduğunu ve ilişkilerin ilerletilmesi için gerekli zeminin mevcut olduğunu söyledi.
Flake, ‘‘Türkiye ile birlikte çalıştığımız ve çalışmaya devam ettiğimiz birçok alan var. Türkiye Ukrayna’da Rusya’nın eylemlerine karşı durdu, Ukrayna ve Gürcistan’ın NATO üyesi olma arzusuna destek oldu. Bu konularda faydalı oldukları gibi Suriye’ye insani yardım ulaştırılmasına da bir ölçüde yardım ettiler. Ayrıca Afganistan’dahavaalanı konusunda bize yardımcı olmak istediler ve yolun sonuna kadar bizimle birlikte oradaydılar. İlişkilerde üzerine inşa edebileceğimiz zemin var, ancak sizin de söz ettiğiniz gibi zor sorunlar da var. Birlikte çalışabileceklerimiz konusunda çalışıyoruz ve baskı yapmamız gereken konularda da baskı yapıyoruz’’ diye konuştu.
‘‘Kıbrıs açıklamaları BM Güvenlik Konseyi kararına aykırı’’
Senatörlerin Kıbrıs’la ilgili soruları karşısında Flake, Erdoğan’ın Temmuz ayında yaptığı Maraş ve Kıbrıs sorununa iki devletli çözüm açıklamalarının Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararının ihlali anlamına geldiğini söyledi. Kıbrıs’ta iki devletli çözüm olamayacağını belirten Flake, daha önce üzerinde uzlaşıldığı gibi ancak iki bölgeli ve iki toplumlu bir çözümün mümkün olabileceğini kaydetti.
‘‘Türkiye’de Çin hariç tüm ülkelerden fazla gazeteci hapiste’’
Türkiye’de basın özgürlüğü konusunda göreve gelmesi durumunda sesini yükseltip yükseltmeyeceği sorulduğunda Flake, ‘‘Basın özgürlüğü benim konularımdan biri; yıllardır Senato’da bu konu üzerinde konuştum. Bu benim için bir kaygı kaynağı. Türkiye Çin hariç diğer ülkelerin hepsinden daha çok gazeteciyi hapse atıyor. Bu çoğulculuk, basın özgürlüğü, toplanma özgürlüğü gibi değerlerimize aykırı. Adaylığımın onaylanması durumunda bu konularda açık olacağım’’ dedi.
Senatörlerin Erdoğan-Putin görüşmesi konusundaki sorusu üzerine Flake, Ankara’nın Moskova ile birçok konuda karşılıklı ilişkisi olduğunu, ancak Kırım’ın Ukrayna toprağı olduğu konusunda ısrar ettiğini, Ukrayna’ya silah sattığını ve Gürcistan’ın egemenliğini savunduğunu hatırlattı. Flake iki ülke arasında ilginç bir ilişki tarzı bulunduğunu söyledi ve Türkiye-Rusya ilişkilerini yakından izlediğini kaydetti.
Flake oturumun başında yaptığı konuşmada da Türkiye’nin önemli bir NATO müttefiki ve ABD’nin bölgedeki önemli ortaklarından biri olmasının yanısıra bin 900’den fazla ABD şirketine ev sahipliği yapan önemli bir ekonomik ortak olduğunu da hatırlattı.
Jeff Flake adaylığının onaylanması durumunda 40 yıl sonra bu göreve atanan siyasetin içinden ilk isim olacağını ve bunun ABD-Türkiye ilişkilerinde özellikle çok önemli bir dönem olduğunu bildiğini söyledi.
