Virolog ve epidemiyologlara göre Corona virüsünün şimdiye kadarki en hızlı yayılan, dayanıklı ve başa çıkılması en zor varyantı olan Delta, virüsün yol açtığı Covid-19 hastalığına ilişkin varsayımları tersine çeviriyor.
Corona virüsü konusunda uzman 10 kişiyle yapılan söyleşilere göre aşıların sağladığı koruma, Corona virüsünün her türlü varyantının yol açtığı ağır enfeksiyon ve hastaneye yatışlara karşı hala çok güçlü olmaya devam ediyor. Uzmanlar, en büyük risk altındaki kitleninse aşısızlar olduğunun altını çiziyor.
İlk kez Hindistan'da tespit edilen Delta varyantıyla ilgili büyük kaygı, enfeksiyona yakalananların hastalığı daha ağır geçirmesine yol açması değil, insandan insana çok daha kolay bulaşması ve aşısızlar arasında enfeksiyon ve hastaneye yatış oranlarını arttırması.
Delta varyantının, Corona virüsünün daha önceki türlerine kıyasla tam aşılı kişileri daha yüksek oranda enfekte edebildiğine ilişkin kanıtlar giderek artıyor. Uzmanlar, tam aşılı kişilerin virüsün Delta varyantını yayabileceğine ilişkin kaygıların da arttığına dikkat çekiyor.
İngiltere'nin Corona virüsü varyantlarının genom dizilimini çıkarma çalışmalarını yürüten mikrobiyolog Sharon Peacock, "Dünyanın şu anda karşı karşıya olduğu en büyük risk, Delta" diyor ve bu varyantı, şimdiye kadarki "en sağlam ve hızlı yayılan varyant" olarak tanımlıyor.
Uzmanlar, Delta varyantının bulaşmasıyla ilgili daha fazla veri elde edilene kadar kitlesel aşılama kampanyalarını geniş kapsamlı olarak yürüten ülkelerde kaldırılan maske, sosyal mesafe ve diğer önlemlere yeniden ihtiyaç olabileceğini kaydediyor.
İngiltere Halk Sağlığı Kurumu, Cuma günkü açıklamasında, İngiltere'de Delta varyantıyla enfekte olan 3 bin 692 kişinin hastanelerde tedavi altında alındığını, bu hastaların yüzde 58,3'ünün aşısız, 22,8'ininse tam aşılı olduğunu bildirdi. Delta varyantının Corona virüsünün baskın türü haline geldiği Singapur'daysa yetkililer, Cuma günü yaptıkları açıklamada, vakaların dörtte üçünün aşılı kişiler arasında ortaya çıktığını, ancak bu kişilerin hiçbirinin hastalığı ağır geçirmediğini kaydetti.
İsrailli sağlık yetkilileri de hastanede tedavi altında olan Corona vakalarının yüzde 60'ını aşılı kişilerin oluşturduğunu söyledi. Bu kişilerin çoğunun 60 yaş ve üzerinde olduğu ve başka sağlık sorunlarının da bulunduğu kaydedildi. Delta varyantı, ABD'deki yeni enfeksiyon vakalarının yüzde 83'ünü oluşturuyor. Ağır vakaların yaklaşık yüzde 97'sinin aşısız kişiler olduğu bildiriliyor.
İsrail'deki Ben Gurion Üniversitesi Halk Sağlığı Fakültesi Başkanı Nadav Davidovitch, "Tüm sorunlarımızı çözecek sihirli bir formül olduğu şeklinde bir illüzyon var. Corona virüsü bize bir ders veriyor" dedi.
Virüs bize ne öğretiyor?
İsrail hükümetinin verilerine göre Corona virüsüne karşı şimdiye kadar geliştirilen en etkili aşılardan biri olan Pfizer Inc/BioNTech aşısı, Delta varyantının yayıldığı geçtiğimiz ay İsrail'de semptom gösteren enfeksiyon vakalarını durdurmada sadece yüzde 41 etkili oldu. İsrailli uzmanlar, bir sonuca varmadan önce bu verinin daha fazla analiz edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
İsrailli halk sağlığı uzmanı Nadav Davidovitch, "Kişinin korunması çok güçlü, başkalarını enfekte etmedeki korumaysa ciddi oranda düşük" dedi. Çin'de yapılan bir araştırma, Delta varyantıyla enfekte olan kişilerin burnunda, 2019'da ilk kez Wuhan kentinde tespit edilen orijinal Corona virüsüne kıyasla 1000 kat daha fazla virüs oluştuğunu ortaya koydu.
İngiliz mikrobiyolog Sharon Peacock, "Daha fazla virüs saçıyor olabilirsiniz, virüs bu nedenle daha bulaşıcı olabilir. Bu konu hala araştırılıyor" dedi.
California eyaletinin San Diego kentindeki La Jolla İmmünoloji Enstitüsü'nden virolog Shane Crotty, Delta varyantının, ilk kez İngiltere'de tespit edilen Alpha varyantına göre yüzde 50 daha fazla bulaşıcı olduğunu söyledi. Crotty, Delta varyantının "diğer tüm virüsleri alt ettiğini çünkü çok daha etkili bir şekilde yayıldığını" kaydetti.
"Yapmak isteyeceğiniz son şey kısıtlamaları kaldırmak"
La Jolla'daki Scripps Araştırma Enstitüsü'nden genom uzmanı Eric Topol, Delta enfeksiyonlarının kuluçka süresinin daha kısa, virüs taşıyan parçacıkların sayısınınsa çok daha yüksek olduğuna dikkat çekti.
Topol, "Aşılar bu nedenle zorlanacak. Aşılı kişilerin özellikle dikkatli olması gerekiyor" şeklinde konuştu.
Delta varyantı, ABD'ye, aşılı ya da aşısız çok sayıda kişinin kapalı mekanlarda maske kullanmaya son verdiği dönemde geldi.
Delta varyantının yayılmasıyla maske kullanımının sona ermesini "çifte darbe" olarak tanımlayan Eric Topol, "Virüsün şimdiye kadarki en dayanıklı türüyle karşı karşıya olduğunuz bir zamanda yapmak isteyeceğiniz en son şey, kısıtlamaları gevşetmektir" dedi.
"Çok şımardık"
Yüksek korunma sağlayan etkili aşıların geliştirmesi, çok sayıda kişinin aşı olduktan sonra virüsün kendileri açısından az risk oluşturduğu düşüncesine kapılmış olmalarına yol açabilir.
Georgia eyaletinin Atlanta kentinde bulunan Emory Üniversitesi tıp ve bulaşıcı hastalıklar epidemiyolojisi uzmanı Carlos del Rio, "Aşılar ilk geliştirildiğinde hiç kimse aşının enfeksiyonu önleyeceğinden bahsetmiyordu" diyor ve amacın her zaman ağır hastalık ve ölümü önlemek olduğunu kaydediyor. Ancak aşıların son derece etkili olması nedeniyle farklı varyantlar çıkmadan önce aşının bulaşmayı da önlediğine ilişkin işaretler olduğunu kaydeden del Rio, "Çok şımardık" ifadesini kullandı.
California eyaletinin San Francisco kentindeki California Üniversitesi'nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Monica Gandhi, "İnsanlar şu anda aşılı olmalarına rağmen hafif şiddette enfeksiyondan yüzde 100 oranda korunmadıkları için büyük hayalkırıklığı yaşıyor" diyor.
Ancak Dr. Gandhi, Covid-19 nedeniyle şu anda hastanede tedavi altında olan Amerikalılar'ın neredeyse tamamının aşısız olmasının, aşıların "oldukça şaşırtıcı oranda etkinliğe sahip olduğunun" göstergesi anlamına geldiğinin altını çiziyor.
