Rusya ile İngiltere arasında savaş gemisi gerginliği sürüyor. Rusya, İngiltere'yi Karadeniz'de bulunan destroyeriyle ilgili yalanlar yaymakla suçladı ve İngiliz donanmasının Rusya'nın ilhak ettiği Kırım kıyılarındaki herhangi bir kışkırtıcı eylemine kararlılıkla yanıt vereceği konusunda uyardı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, savaş gemisinin Kremlin'in karasuları olarak gördüğü ancak İngiltere ve çoğu ülkenin Ukrayna'ya ait olduğunu söylediği suları ihlal etmesi üzerine, Moskova'daki İngiliz büyükelçisini resmi bir diplomatik uyarı için çağırdı. Büyükelçi Deborah Bronnert'in bakanlığa geldiği bildiriliyor.
Bakanlık sözcüsü Maria Zaharova daha önce Rusya'nın büyükelçiye "sert bir çıkış" yapacağını söyledi ve Londra'yı "açıkça yalan söylemekle" suçladı.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov da "Rus sınırlarının dokunulmazlığının mutlak olduğunu" ve "gerekirse diplomatik, siyasi ve askeri her şekilde korunacağını" kaydetti.
Kıdemli diplomat, Rusya'nın gelecekte bu tür izinsiz girişleri önlemek için ne yapacağı sorulduğunda uyarılar işe yaramazsa hedeflere ateş etmeye hazır olacaklarını söyledi.
Interfax haber ajansına göre Ryabkov, “Mantığa başvurabilir ve uluslararası hukuka saygı gösterilmesini talep edebiliriz. Eğer işe yaramazsa, sadece yakınlarına değil, tam hedefe bombalar atabiliriz" dedi.
Kremlin sözcüsü Dimitriy Peskov da Moskova'nın uyarı ateşi açtığını ve İngiliz destroyerinin yoluna bomba bıraktığını söylediği olayla ilgili olarak, "Bunun kasıtlı ve önceden tasarlanmış bir provokasyon olduğuna inanıyoruz" dedi.
Peskov gazetecilere verdiği demeçte, "Kabul edilemez provokatif eylemin tekrarlanması durumunda, bu eylemler çok ileri giderse, Rusya'nın sınırlarını yasal olarak savunmak açısından hiçbir seçenek göz ardı edilemez" dedi.
Rus donanması kumandanı Amiral Nikolay Yevmenov da İngiliz destroyerinin hamlesinin açıkça kışkırtıcı olduğunu ve Rusya'nın kararlılığını test etmek amacıyla uyarıları göz ardı ettiğini kaydetti.
St. Petersburg'da gazetecilere verdiği demeçte Yevmenov, "Nasıl tepki vereceğimizi görmeye geldiler ve sadece silahlı güce tepki gösterdiler. Donanmamız provokasyonu durdurmak için yetkin ve güvenli bir şekilde hareket etti” diye konuştu.
İngiltere Rusya'nın iddialarını reddediyor
İngiltere ise denizde “zararsız geçiş’’e yasadışı bir müdahaleyi kabul etmeyeceğini ve donanmasının uluslararası hukuku savunacağını bildirdi.
Savunma Bakanı Ben Wallace yazılı açıklamasında, "Kraliyet Donanması her zaman uluslararası hukuku koruyacak ve zararsız geçişle ilgili yasadışı müdahaleyi kabul etmeyecek" dedi.
Uluslararası deniz hukuku uyarınca, zararsız geçiş, bir geminin güvenliğini etkilemediği sürece başka bir devletin karasularından geçmesine izin verir.
Wallace'ın açıklamasında, İngiliz savaş gemisi HMS Defender’ın gerçek mühimmatın kullanıldığı bir Rus tatbikatı konusunda uyarıldığını ve tatbikatın konumunun geminin menzili dışında yapıldığı konusunda bilgilendirildikleri yer aldı. Wallace, Rus uçağının da savaş gemisinin 500 feet (152.4 m) üzerinden geçtiğini söyledi.
Wallace, "Bu uçak, HMS Defender için acil bir tehdit oluşturmadı, ancak bu manevralardan bazıları da ne güvenli ne de profesyoneldi. HMS Defender, deniz telsizi üzerinden birkaç kez Rus birimlerine her zaman nazik ve profesyonel şekilde yanıt verdi" ifadelerini kullandı.
İngiltere, Rusya'nın hatalı bilgi yaydığını ve Rusya'nın açıklamalarına itiraz ettiğini, hiçbir uyarı ateşi açılmadığını ve Kraliyet Donanması destroyeri Defender'ın yoluna hiçbir bomba düşmediğini söylüyor.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson, savaş gemisinin yasalara uygun hareket ettiğini ve uluslararası sularda bulunduğunu söylemiş, "Önemli olan nokta, Rusya'nın Kırım'ı ilhakını tanımamamızdır. Orası Ukrayna suları ve o suları bir yerden bir yere gitmek için kullanmak tamamen doğru" demişti.
BBC ve Rusya görüntüleri yayınladı
Moskova, İngiliz gemisinin Rus Donanması'nın Karadeniz filosunun karargahı olan Sivastopol limanı yakınlarındaki Kırım'ın güney kıyısında bir sınır noktası olan Fiolent Burnu yakınlarındaki Rus sularına 3 kilometre kadar girdiğini savunuyor.
İngiliz yayın kuruluşu BBC, bir Rus sahil güvenlik gemisinden İngiliz gemisine, rotasını değiştirmemesi halinde ateş edeceği uyarısı yaptığını gösteren görüntüleri yayınladı.
Ağır aksanlı bir Rus sesi, İngiliz gemisine İngilizce olarak "Eğer rotayı değiştirmezsen ateş edeceğim" diyor. BBC, ateş edildiğini ve 20 kadar Rus uçağının İngiliz gemisini üzerinde uçtuğunu bildirdi; ancak bombaların düştüğünü göstermedi.
Rusya ise İngiliz gemisine yakın uçan bir Rus SU-24 bombardıman uçağı ve insansız hava aracından çekilmiş görüntülerini yayınladı. Rusya Savunma Bakanlığı’nın paylaştığı görüntüler Rus jetlerinin destroyere yakın uçtuğunu, ancak herhangi bir bomba düşmesi veya uyarı atışı yapılmadığını gösteriyor.
Son olay, Soğuk Savaş'tan bu yana ilk kez Moskova'nın bir NATO savaş gemisini caydırmak için gerçek mühimmat kullandığını kabul etmesi anlamına geliyor ve Rusya-Batı gerilimi arasında artan askeri çarpışma tehdidini gösteriyor.
Rusya'nın gücünü Akdeniz'e yansıtmak için kullandığı Karadeniz, yüzyıllardır Rusya ile Türkiye, Fransa, İngiltere ve ABD gibi rakipleri arasında bir gerilim bölgesi.
Rusya, 2014 yılında Ukrayna toprağı olan Kırım’ı ilhak etti ve yarımadanın kıyıları etrafındaki alanları Rus suları kabul ediyor. Batılı ülkeler, yarımadayı Ukrayna'nın bir parçası olarak görüyor ve Rusya'nın çevresindeki denizler üzerindeki iddiasını reddediyor.
Rusya, üç NATO üyesi Türkiye, Romanya ve Bulgaristan’ın Karadeniz’de kıyısı olmasına rağmen, Kırım yakınlarını ziyaret eden NATO savaş gemilerinden, istikrarı bozdukları gerekçesiyle uzun süredir rahatsız.
Moskova geçen Nisan ayında Kırım açıklarında daha geniş bir bölgeyi yabancı donanma gemilerine Kasım ayına kadar kapattı. Bu hamle, Ukrayna ve Batı'dan şiddetli tepki gördü.
