Avrupa Birliği (AB) liderlerinin bu hafta yapacağı zirve toplantısı öncesinde hazırlanan rapor, AB üyeliğine aday ülke Türkiye'yle daha derin ticari ilişkiler kurulması amacıyla müzakerelerin başlatılması gerektiğini kaydediyor. Ancak raporda, Ankara'nın AB çıkarlarına ters yönde hareket etmesi durumunda Türkiye'ye ekonomik yaptırımlar uygulanmaya hazırlıklı olunması gerektiği de vurgulanıyor.
Reuters haber ajansına göre, daha yakın ekonomik bağlar kurulması önerisinin bazı tehditlerle bir arada sunulması, Türkiye'yle dünyanın en büyük ticari ortaklığı olan AB arasındaki karmaşık ilişkiyi yansıtıyor. Bir süredir zıt yönde hareket eden Türkiye ve AB'nin ilişkileri yeniden iyileştirme çabası içine girdiği gözleniyor.
AB Dış İlişkiler Yüksek Komiseri Josep Borrell ve Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan raporda "Zaten azımsanmayacak ölçüde olan ekonomik bağları güçlendirmek, her iki tarafa da kazanç sağlayacaktır. Bunun merkezinde mevcut AB-Türkiye Gümrük Birliği'nin modernleştirilmesi ve kapsamının genişletilmesi bulunmaktadır" ifadesi yer aldı.
Kamuoyuna Salı günü açıklanan raporda milyonlarca Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapan Türkiye'nin daha çok mali desteği, AB'ye vizesiz seyahati, daha üst düzey diplomatik teması ve kapsamı genişletilmiş gümrük birliğini hakettiği kaydedildi.
Ancak raporda, bu ilerlemelerin Türkiye'nin insan haklarına saygılı olması, Kıbrıs'ta ve Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon hakları konusunda daha fazla esneklik göstermesi durumunda mümkün olabileceğinin altı çiziliyor.
Türkiye'nin Yunan adalarında yaşayan yaklaşık bin 500 göçmeni ve hukuki tüm yolları tüketen sığınmacıları geri alması da rapora göre kritik önem taşıyor.
Raporda "Türkiye'deki mültecilerin durumu, Covid-19 pandemisi ve ekonomik darboğaz nedeniyle kötüleşmeye devam ediyor. Bu nedenle AB desteğinin önümüzdeki yıllarda devam etmesi zorunlu olacak" denildi.
AB'nin 2022 yılından itibaren Türkiye'ye ev sahipliği yaptığı dört milyon mülteci için yeni fonlar sağlaması bekleniyor. AB, son dört yıldır Türkiye'ye mülteciler için 7 milyar 130 milyon euro kaynak sağlamıştı.
Turizm yaptırımları
Raporda Türkiye'nin dış politika alanındaki yaptırımlarla ilgili politikasının AB'ninkiyle uyum sağlamasını başaramadığı kaydediliyor. Türkiye'nin özellikle Libya politikası, AB'nin hedefleriyle ters düşmüştü.
AB liderleri, Aralık ayında, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki tartışmalı sularda doğalgaz aramak için "izinsiz sondaj faaliyetlerinde" bulunması nedeniyle mal varlığı dondurma ve seyahat yasağı gibi yaptırımların devreye sokulmasını önermişti.
Ancak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan bu yıl gelen daha yapıcı söylemler, AB'nin yaptırım önerisini askıya almasıyla sonuçlandı.
AB raporunda, sadece koz olarak kullanılması amaçlı küçük çaplı yaptırımların, enerji ve turizm gibi önemli sektörlerde faaliyet gösteren kişilere karşı cezai önlem içerebileceği yazılı.
Reuters haber ajansına göre Türk ekonomisinin yüzde 12'sini oluşturan turizm sektörünün hedef alınması, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın giderek otoriterleşen iktidarını kınayan AB'den gelen yeni bir tehdit olarak algılandı. Türkiye'nin AB üyelik müzakereleri şu anda dondurulmuş durumda.
Rapor, "Türkiye'nin AB'yle samimi bir ortaklık geliştirmek için yapıcı adımlar atmaması durumunda bunun siyasi ve ekonomik sonuçlar doğuracağı açıkça ifade edilmelidir" şeklindeki uyarıyı da içeriyor.
