Avrupa'nın ve Türkiye-AB ilişkilerinin geleceğinde belirleyici olacak kritik Avrupa Birliği liderler zirvesi bugün başladı. Brexit, Avrupa ekonomilerinin Corona virüsü krizinden sonra yeniden ayağa kaldırılmasını hedefleyen yardım fonu, Doğu Akdeniz ve Türkiye'ye yaptırım, "Yeşil Anlaşma" gibi ağır dosyaların gündemde olduğu zirve iki gün sürecek. Liderler, Polonya ve Macaristan'ın yardım fonuna koyduğu vetoyu, Türkiye'ye yaptırım konusunda yaşanan bölünmeyi ve Brexit'te anlaşmasız ayrılık riskini aşmaya çalışacak.
Corona virüsüne rağmen, gündem dosyalarının ağırlığı nedeniyle, yüz yüze yapılan zirvede liderler Brüksel'deki Konsey binasında öğle yemeğinde biraraya geldi. Girişte açıklama yapan AB Konseyi Başkanı Charles Michel, "Bugün zor bir zirveye başlıyoruz. Dosyalar çok yüklü. Covid ile mücadelede aşının bulunması iyi haber ama hala mücadeleyi kazanmış değiliz. AB Bütçesi ve Yardım Planını konuşacağız. Yargı bağımsızlığı ile ilgili tartışma devam ediyor. Uzlaşmaya yakınız ancak henüz son çizgiye ulaşılamadı. Uluslararası dosyalarda da, son seçimlerden sonra ABD ile ilişkiler ele alınacak. Aynı zamanda Türkiye ile ilişkiler, bu konuda birlik içinde hangi yöntemle Türkiye'ye, AB değerleri ve çıkarlarıyla ilgili net bir mesaj gönderebiliriz? Bu konularda karar vereceğiz" dedi.
Toplantıda, liderlerin en çok önem verdiği konu, Corona virüsü salgınının ekonomik sonuçlarıyla yüzleşmek için AB'nin üzerinde uzlaştığı ortak yardım planı. Başta, İtalya, İspanya ve Fransa olmak üzere, pandeminin sert vurduğu Avrupa ülkeleri, ekonomilerini yeniden ayağa kaldırmak için 500 milyarı hibe olmak üzere toplam 750 milyar Euro'luk yardım planına umut bağlamış durumda. Ancak, bu yardımın "yargı bağımsızlığı" şartına bağlanmasına karşı çıkan Polonya ve Macaristan, yardım planının yanısıra, oy birliği ile kabul edilmesi zorunlu olan AB'nin 7 yıllık bütçesine de veto koydu.
Türkiye'ye yaptırım listesi
Toplantının dış politika başlığı altındaki en önemli gündemi Türkiye'ye yaptırım kararı. Toplantı sonuç bildirisinin taslağında, "Türkiye'ye daha önce iki kişiye uygulanan ambargo kararının genişletilerek uygulanması" cümlesi yer aldı.
AB Dış İlişkiler Yüksek Komiseri Josep Borrell, toplantı girişinde, "Dış politikada üç önemli konuyu konuşacağız. Bir kez daha Türkiye, yeni başkanı seçilen ABD ile ilişkiler ve komşuluk ilişkilerimiz" dedi.
Almanya Başbakanı Angela Merkel de, "Gündemimizde, AB ile Türkiye arasındaki ilişkiler, aynı zamanda Rusya'ya yönelik yaptırımların uzatılması meselesi var" dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, "Hassas bir konuyu, komşularımızla ilişkilerimizi, özellikle Türkiye konusunu ele alacağız. Fransa bu konuda son derece kararlı bir tutum sergiledi. Şimdi, AB ülkelerinin egemenlik haklarını ve bölgenin istikrarını savunmalıyız" diye konuştu.
Brexit'te anlaşmalı ayrılık için son 96 saat
Londra ve Brüksel arasında tıkanan Brexit görüşmelerinde de zirveden önce uzlaşmaya varılamadı. Von der Leyen ve Boris Johnson'ın dün akşam yemeğinde tıkanıklığı aşmak için biraraya gelmesi sonuç vermedi. Von der Leyen, İngiltere'nin AB'den anlaşmalı ayrılabilmesi için Pazar gününe kadar çalışamaya devam edeceklerini açıkladı. Birlik'ten 31 Aralık'ta resmen ayrılacak İngiltere'nin, AB ile yürüteceği ekonomik ve ticari ilişkileri belirleyen anlaşmada üç noktada belirsizlik devam ediyor.
AB yönetimi, İngiltere ile Brexit sonrası bir ticaret anlaşmasına varılamaması durumunda "balıkçılık, havacılık güvenliği, karayolu ve hava taşımacılığı alanlarında" acil durum önlemleri yayınladı. Von der Leyen, "Bir anlaşmaya varılsa bile, zamanında yürürlüğe girebileceğinin garantisi yok. Bizim sorumluluğumuz 1 Ocak 2021'e kadar Birleşik Krallık ile bir anlaşmanın olmaması da dahil olmak üzere tüm olasılıklara hazırlıklı olmaktır" dedi.
Yeşil Plan
Zirvede Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve Von der Leyen'in "en büyük hedefim" sözleriyle sahip çıktığı 'Yeşil Plan/Green Deal' da liderlerin önüne gelecek. Plan ile, AB ülkelerinin, 2030 yılına kadar karbon gazı salımını yüzde 55 azaltmayı, 2050'de ise tümüyle sona erdirmeyi hedefliyor.
Toplantıda liderler Euro grubu maliye bakanları toplantısının sonuçlarını da ele alacak.
Liderlerin iki gün sürecek zirve buluşmasında herşey çözülebilecek mi? Yoksa yıl sonundan önce yeniden AB Konseyi bir araya gelecek mi? Bunu iki gün sürecek zirve toplantısındaki tartışmalar belirleyecek.
