ABD Suriye’den aşamalı bir şekilde çekilme kararı aldı. ABD’li yetkililer bugüne kadar Amerika’nın Suriye’de uzun vadeli varlık göstermesinin IŞİD’in yeniden ortaya çıkmasının engellenmesi ve İran’ın nüfuzunun kırılması için gerekli olduğunu vurgulamıştı. Başkan Trump ise “Suriye’de IŞİD’i yenilgiye uğrattık. Bu benim dönemimde Suriye’de olmamızın tek sebebiydi” mesajını paylaştı.
Peki Suriye dosyasını yakından takip eden uzmanlar ABD’nin bu kararını nasıl değerlendiriyor? ABD’nin Suriye’den çekilmesi, Suriye’nin kuzeydoğusunda yeni bir operasyon yapma tehdidinde bulunan Türkiye için ne anlama geliyor?
Merkezi Washington’da bulunan Center for American Progress (Amerikan İlerleme Merkezi) adlı düşünce kuruluşundan Max Hoffman ABD’nin Suriye’den çekilme kararını “Türkiye’nin uzun vadeli güvenliği açısından kötü bir karar” olarak niteledi.
“Şam Kürtleri Türkiye’den intikam için kullanabilir”
Başkan Donald Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan geçtiğimiz Cuma günü telefonda görüşmüştü. ABD’nin Suriye özel temsilcisi James Jeffrey, bu görüşmenin ardından iki taraf arasında Suriye’nin kuzeydoğusunda YPG’ye yönelik bir operasyon konusundaki görüşmelerde durumun önceye kıyasla daha sakin olduğunu ifade etmişti.
VOA Türkçe’ye konuşan Max Hoffman, ABD’nin Suriye’den çekilme kararı sonrasında Türkiye açısından karamsar bir tablo çizdi. “Bu, kuyruğunu yakalamaya çalışan köpeğin durumu gibi olacak. Türkiye’nin uzun vadeli güvenliği için kötü olacak. Suriye Demokratik Güçleri Esat’la anlaşma yapmak zorunda kalacak. Şam ülkenin doğusunda kontrolu belirli bir ölçüde yeniden sağlayacak. Şam güçlenecek ve Kürt militanları Türkiye’den intikam almak için kullanmaya çalışacak” değerlendirmesinde bulundu.
Hoffman, Ankara’nın bütün şikayetlerine karşın Amerika’nın YPG üzerinde ılımlaştırıcı bir etkisi olduğunu, Esat’ın bu unsurlar üzerinde hakimiyetini yeniden kurmasının Türkiye için kötü olduğunu savundu. Türkiye Suriye’ye saldırı tehdidinde bulunmadan önce, Abdullah Öcalan’ın Beşar Esat’ın babası Hafız Esat döneminde Suriye’de yaşayıp eğitim gördüğünü hatırlatan Hoffman, “Şam’ın elinde hem Suriye hem de Türkiye’de bulunan Türk askerlerinden ABD’nin çekilmesiyle öfkelenen ve terk edilen Kürtleri kısmen kullanarak kanlı bir intikam almak için kozu ve kapasitesi olacak” dedi. Hoffman, Suriye’nin kuzeyine tek taraflı olarak girmeye karar verdiği takdirde de bölgede uzun süreli bir direnişle karşılaşacağını savundu.
“IŞİD’in yeniden toparlanma imkanı olacak”
Başkan Trump’ın “IŞİD’i yenilgiye uğrattık” sözlerine hem ABD siyaseti içinden hem de uluslararası düzeyde tepkiler gelmişti. ABD’nin Suriye özel temsilcisi James Jeffrey ve IŞİD ile mücadele koalisyonu temsilcisi Brett McGurk dahil olmak üzere ABD’li askeri yetkililer IŞİD’e yeniden toparlanma fırsatı verilmemesi gerektiği konusunda uyarıda bulunmuş, bölgede İran’ın varlığına da dikkat çekmişlerdi.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon da çekilme kararına ilişkin yaptığı açıklamada, IŞİD ile mücadelenin bitmediğini vurguladı. Max Hoffman da IŞİD’in yenilgiye uğratılmadığını, aksine örgütün son aylarda saldırıları arttırdığını ve Suriye’nin doğusunda küçük bir alanda varlık gösterdiğini belirtti.
Hoffman, “ABD’nin çekilmesi Suriye Demokratik Güçleri’nin hem IŞİD hem de Türkiye’ye karşı yeniden savunma pozisyonuna geçmek zorunda kalacağı anlamına geliyor. IŞİD’in yeniden toparlanmak için zamanı ve alanı olacak. Muhtemelen önümüzdeki birkaç yıl içinde yeniden geri gelecek. Haklı olarak Trump da Obama’nın oluşturduğu başarılı bir stratejiyi berbat etmekle suçlanacak, Suriye’nin doğusunun yeniden kaosa teslim olmasından sorumlu olacak” sözleriyle değerlendirdi.
Max Hoffman, ABD’nin Suriye’den çekilme kararını iç siyaset hesabı olarak niteledi, amacının içerde karşı karşıya olduğu zorluklardan dikkati başka yöne çekmek olduğunu savundu. ABD’nin bu kararıyla Esat rejimi, Rusya ve İran’ın kazandığına dikkat çeken Hoffman, bu ülkelerin bölgedeki nüfuzunun daha da artacağını vurguladı.
“Türkiye Esat yanlısı güçler karşısında yalnız kaldı”
ABD’nin çekilme kararı, Rusya, İran ve Türkiye’nin Suriye’de yeni anayasa komisyonu konusunda uzlaşı sağladığı haberinden bir gün sonra geldi. Peki ABD, Suriye’den çekilme kararıyla Suriye sahasını bu üç ülkeye mi terk ediyor? Hoffman’a göre bu sorunun yanıtı evet.
Max Hoffman, “Türkiye Rusya karşısında kendi çıkarlarını ilerletmek için tek başına mücadele etmek zorunda kalacak. Bu ülkeler Türkiye’nin Suriye’deki hedeflerini paylaşmıyor. Sadece Erdoğan’ın zayıflığını ve eşit bir ortak olarak görülme arzusunu kendi çıkarları için manipüle ediyorlar. Türkiye şimdi Esat yanlısı bir ittifakın güçleri karşısında yalnızlaşmış ve ABD de sahneden çekilmiş oluyor” değerlendirmesinde bulundu.
