Türkiye'nin Hamas'la yakın ilişkisinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Hamas lideri İsmail Haniye'yle görüşme trafiği vardı. Haniye'nin Tahran’da öldürülmesi öncesinde İran parlamentosundaki yemin töreninde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’la sohbet ettiği bildirildi.
İran’ın başkenti Tahran’da suikast sonucu öldürüldüğü açıklanan Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye, Cumhurbaşkanı ve AK Parti Recep Tayyip Erdoğan’ın uluslararası arenada açık destek verdiği bir isimdi. Hamas lideri Haniye ile Türkiye arasındaki diyaloğu yürüten isim Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın, Tahran’da dünkü yemin töreninde Haniye’yle kısa bir süre görüştüğü bilgisi açıklandı.
Fidan: "Sonra görüşürüz diyerek ayrıldık"
Çarşamba akşamı Ülke TV ve Kanal 7 ortak yayınında konuşan Fidan, “Dün Tahran'a Cumhurbaşkanımız'ı temsilen İran’ın seçilmiş cumhurbaşkanının, Mesud Pezeşkiyan’ın yemin törenine gittik. Orada tabii bölgeden çok fazla misafir vardı çeşitli düzeylerde ve biz de ülkemizi temsil ediyorduk. Tabii gelenlerin birçoğuyla da tanışıyorduk. Orada öğleden sonra 4, 4 buçuk civarıydı herhalde Türkiye saatiyle. Kendisiyle bu yemin töreni esnasında karşılaştık. Zaten uzun yıllardır dost olduğumuz için merhabalaştık. Yanımda hatta Pakistan Dışişleri Bakanı arkadaşımız vardı. Kendisiyle tanışmıyor. Onları tanıştırdım. Sonra görüşürüz diyerek ayrıldık” dedi.
Fidan sonrasında yaşananları şöyle anlattı: “Daha sonra benim yemin töreninden sonra görüşmelerim oldu, gerek gelen bazı misafirlerle, daha sonra bazı İranlı yetkililerle görüşmelerim oldu. Son görüşmemden çıkarken, gece 11 civarı o da oraya giriyordu. Türkiye’ye geldim, yaklaşık 3 civarında. Daha sonra sabah saat 5, 5 çeyrekte bir telefon aldım arkadaşlarımdan. Böyle bir haberi ilettiler.”
Suikastın İran’da gerçekleşmesi üzerine ne düşündüğü sorulan Fidan, “İsrail devleti adına atılmış sembolik bir adım. Yani verdikleri mesaj sadece ‘Hamas’ı değil, Hamas'ı askeri olarak destekleyen İran'a yönelik de biz tedbir geliştirebiliriz, operasyon yapabiliriz' dediler. Zaten bunu daha önce İran içinde yaptığı operasyonlarında da göstermişti. Şimdi buna bir yenisini eklediler. İran'ın ve İran’ın yanında olan diğer milis grupların onlara cevabı ne olur, göreceğiz” dedi.
Savaşın yayılma ihtimali hakkında bir soruya ise Fidan, “Dün 3 tane operasyon aynı anda oldu. Birisi Tahran'ın merkezinde oluyor. Birisi Lübnan’da oluyor, Beyrut'ta. Yine Hizbullah’ın önemli komutanlarından birisi öldürülüyor. Diğeri de Haşdi Şabi’nin Irak'taki iki tane üssüne saldırı oluyor. Şimdi İran için önemli olan 3 yerin vurulması, belli düğmelere basılması manasına gelir” yanıtını verdi.
Haniye'nin Türkiye ziyareti
İsrail’in Filistin topraklarında yasadışı yerleşimlere destek verdiği gerekçesiyle Ekim ayında Hamas’ın sivilleri hedef almasının ardından, Gazze’nin İsrail tarafından bombardıman altına alınması sürecinde Türkiye, İsmail Haniye liderliğine sahip çıkıyordu.
“Hamas terör örgütü değil, kurtuluş ve mücahitler grubudur” diyen Erdoğan, 20 Nisan’da Dolmabahçe Sarayı’ndaki ofisinde beraberinde Fidan ve MİT Başkanı İbrahim Kalın’la Hamas heyetini ağırladı. Erdoğan, burada İsmail Haniye’yle birlikte Gazze’deki sivil ölümlerini durdurmak üzere ateşkes süreciyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Erdoğan, “Filistin Davası’nın lideri” olarak hitap ettiği İsmail Haniye’yle İstanbul’daki buluşması öncesinde, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunu sağlayan Kurtuluş Savaşı’ndaki mücadeleyle Hamas’ın Gazze’deki varlığı arasında benzerlik kurmuştu.
Erdoğan, 17 Nisan’da AK Parti Grubu’ndaki konuşmasında, “Milli Mücadele sırasında Türkiye’deki Kuvayi Milliye neyse Hamas da işte aynen odur. Bunu söylemenin de bir bedeli olduğunun elbette farkındayız. Böyle bir dönemde hakkı ve hakikati haykırmanın zor olduğunu biliyoruz. Ama bütün dünya bilsin, anlasın, idrak etsin: Ne suikast girişimlerine ne darbe girişimlerinize, ne ekonomik saldırılarınıza ne de algı operasyonlarınıza boyun eğeceğiz. Tayyip Erdoğan olarak tek başıma kalsam dahi, Allah ömür verdikçe Filistin mücadelesini savunmaya, mazlum Filistin halkının sesi olmaya devam edeceğim, devam edeceğiz” diye konuşmuştu.
İsmail Haniye de, İstanbul’daki görüşme sonrasında, “Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Hamas’ı ulusal kurtuluş hareketi olarak tanımlayan ve Kuva-yi Milliye’ye benzeten açıklaması, şüphesiz ki, bizim ve Filistin halkı için övünç kaynağıdır. Hamas, topraklarımızı, kutsal değerlerimizi ve halkımızı tarihi işgalden kurtarmak için direnen bir harekettir” demişti.
Erdoğan, Mahmut Abbas ile İsmail Haniye’yi buluşturmuştu
Ayrıca Erdoğan, Filistin’in yönetimi konusunda anlaşmazlık yaşayan El Fetih ve Hamas arasında liderler düzeyinde görüşmeye de geçen yıl ev sahipliği yaptı. Erdoğan, Batı Şeria’daki Filistin Yönetimi Başkanı Mahmut Abbas ile Gazze’nin kontrolünü elinde tutmaya devam eden Hamas’ın lideri İsmail Haniye’yi 26 Temmuz 2023’te Cumhurbaşkanlığı’nda ağırladı.
Ankara’daki bu üçlü buluşma fotoğrafı ardından Hamas’ın, 7 Ekim 2023 günü İsrail’de sivilleri öldürdüğü ve rehin aldığı saldırısı ise Ortadoğu bölgesinde fitili ateşledi. O günden bugüne İsrail, Gazze’de Hamas’ı hedef aldığı gerekçesiyle, binlerce sivilin de hayatını kaybettiği operasyonlar yürütüyor.
Dışişleri Bakanı Fidan, Haniye’yle Tahran’da kısaca sohbet etti
Türkiye ile Hamas arasındaki sıcak ilişkiler kapsamında son temas ise, Tahran’da dün Mesut Pezeşkiyan’ın resmen İran Cumhurbaşkanı olmasını sağlayan parlamentodaki yemin töreninde gerçekleşti.
Diplomatik kaynaklar, Dışişleri Bakanı Fidan’ın dün parlamentodaki yemin töreni sırasında Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye ile kısaca sohbet ettiğini aktardı. Fidan’ın Tahran’a günübirlik ziyarette bulunması nedeniyle dün gece Ankara’ya döndüğü bildirildi.
Bunun öncesinde Hakan Fidan, 16 Temmuz günü Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye ile telefon görüşmesi gerçekleştirmiş ve Gazze’deki insani durumu ele almıştı. Fidan’ın Haniye’yle gerçekleştirdiği telefon görüşmesine ilişkin diplomatik kaynaklar, Gazze’nin kuzeyinde artan açlık ve hastalıklar sonucunda kaygı verici gelişmeler yaşandığını belirterek İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes müzakerelerindeki son durumun gözden geçirildiğini paylaşmıştı.
Geçtiğimiz Haziran ayında ise, Katar’ın başkenti Doha’da Haniye ile Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın’ın, Gazze’de ateşkes sağlanmasına yönelik olası adımları görüştüğü açıklandı.
"Abbas, 14-15 Ağustos'ta Türkiye’yi ziyaret edecek"
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, sosyal medya platformu X’te paylaştığı mesajında, Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas’ın 14 Ağustos’ta Türkiye’ye iki günlük bir ziyarette bulunacağını açıkladı.
Altun, Abbas’ın 14 Ağustos Çarşamba günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşeceğini kaydetti. Abbas, 15 Ağustos Perşembe günü de TBMM Genel Kurulu’na hitap edecek.
TBMM Genel Kurulu, 30 Temmuz itibariyle yaz tatiline girdiği için AK Partili TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un vekilleri 15 Ağustos için olağanüstü toplantıya çağırması bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Filistin Yönetimi lideri Abbas’a kırgınlığını kamuoyu önünde ilan etmesi gündemdeydi.
Hamas ile El Fetih’in, Filistin Kurtuluş Örgütü’nün bünyesindeki diğer gruplarla, Çin’in evsahipliğinde buluşması nedeniyle Erdoğan ve Türkiye’nin rahatsızlığı tartışılıyordu.
Filistinli gruplar arasında uzlaşma sağlanmasında, Çin’in rol alması ve Pekin Deklerasyonu’na imza atılması, Ankara’nın Ortadoğu bölgesinde yeterince güçlü rol alamaması yorumuna yol açtı. Bu noktada Erdoğan’ın, Filistin’deki lider kadrosunu Türkiye’de görmeyi tercih ettiği yönünde mesaj vermesi dikkat çekmişti.
Erdoğan, dört gün önce Rize’deki konuşmasında, ABD Kongresi’nde İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun alkışlar eşliğindeki konuşmasına tepki göstermiş ve Abbas’ın kendi davetine rağmen Ankara’ya gelmemesi nedeniyle özür dilemesi gerektiğini söylemişti.
Bunun üzerine Filistin’in Ankara Büyükelçisi Faed Mustafa ise, “Cumhurbaşkanı Mahmud Abbas’ın yakında Türkiye’ye resmi bir ziyarette bulunması bekleniyor. Bu ziyarette, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile biraraya gelecek” açıklaması yapmıştı.
Hamas ateşkes olmaması nedeniyle İsrail Başbakanı Netanyahu’yu suçluyor
İsrail’in Gazze’ye yönelik hava ve kara askeri unsurlarıyla Hamas’ı hedef aldığı gerekçesiyle yürüttüğü ve binlerce sivilin hayatını kaybettiğiaskeri operasyonunda aylardır ateşkes arayışında ise ilerleme sağlanamadı.
Hamas’ın kontrolündeki Gazze Sağlık Bakanlığı’nın güncel verilerine göre, “İsrail'in 7 Ekim'den bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülen sivillerin sayısı 39 bin 363'e, yaralı sayısı 90 bin 923'e yükseldi.”
Son olarak İtalya'nın başkenti Roma'da 28 Temmuz'da ateşkes görüşmesi yapıldı. Bu görüşmeye ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns, İsrail Dış İstihbarat Servisi Mossad Direktörü David Barnea, Mısır İstihbarat Başkanı Abbas Kamil ile Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al Sani katıldığı açıklandı.
Hamas, Pazartesi günü ateşkes sürecine ilişkin “Netanyahu bir kere daha oyalama, erteleme ve yeni şartlar ve talepler öne sürerek anlaşmadan kaçınma stratejisine geri döndü” şeklinde yazılı açıklamada bulundu.
Forum