ABD Anayasa Mahkemesi, kürtaj karşıtı grupların ve doktorların, gebeliği sonlandırmak için kullanılan bir ilaca erişimi kısıtlama girişimini reddetti. Mahkeme böylelikle Başkan Joe Biden yönetiminin kürtaj hapına geniş erişimi koruma çabalarında açık bir zafer kazandırdı.
Yargıçlar, kürtajın anayasal bir hak olarak tanınmasını sona erdirdikten iki yıl sonra, bir alt mahkemenin 2016 ve 2021 yıllarında Gıda ve İlaç İdaresi'nin (FDA) mifepriston adlı ilacın reçete edilme ve dağıtılma şeklini kolaylaştıran adımlarını geri alma kararını oybirliğiyle bozdu.
FDA'in 2000 yılında onay verdiği hap, ABD'deki kürtajların yüzde 60'ından fazlasında kullanılıyor.
Mahkeme, davacıların, davayı sürdürmek için gerekli yasal zeminden yoksun olduklarına karar verdi.
Oybirliğiyle alınan kararı kaleme alan muhafazakar Yargıç Brett Kavanaugh, davacıların mifepriston reçete etmemelerine ya da kullanmamalarına rağmen, FDA'in diğer doktorların reçete yazmasını ve kadınların bu ilacı almasını zorlaştırmasını istediklerini söyledi.
Kavanaugh, "Anayasanın üçüncü maddesi uyarınca, bir davacının bir ilacı başkaları için daha az erişilebilir hale getirme arzusu, dava açmak için bir dayanak oluşturmaz" diye yazdı.
Davacılar lehine verilecek bir karar, FDA'in ilaç güvenliği konusundaki düzenleyici otoritesini tehdit edebilirdi.
Davacılar, 2016 ve 2021 yıllarında FDA'in ilaçla kürtaja 7 yerine 10 haftalık gebelikte izin verilmesi ve kadının önce bir doktorla yüz yüze görüşmeden ilacın posta yoluyla gönderilmesi gibi düzenleyici eylemlerini hedef almışlardı.
Dava başlangıçta FDA'in mifepriston onayını iptal etmeyi amaçlıyordu. Ancak bu talep, bir alt mahkeme tarafından reddedildi.
Dava, ABD’de kürtaj hakları konusunda yoğunlaşan mücadelede açılan bir başka cepheyi temsil ediyor.
Muhafazakarların 6 yargıçla çoğunlukta olduğu 9 üyeli ABD Anayasa Mahkemesi, ülke çapında kürtajı yasallaştıran 1973 tarihli Roe v. Wade kararını 2022’de bozmuştu.
Bu karar, çok sayıda eyalette Cumhuriyetçiler’in desteklediği, kürtajı yasaklayan ya da keskin bir şekilde kısıtlayan yasaların yürürlüğe girmesine neden olmuştu.
ABD'de 5 Kasım'da yapılacak seçimlerde ikinci dönem için yarışacak olan Demokrat Partili Başkan Biden, kürtaj haklarının açık bir savunucusu. Biden ve Demokratlar, seçim öncesinde kürtaj haklarını Cumhuriyetçiler’e karşı merkezi bir mesele haline getirmeye çalışıyor.
Davanın geçmişi
Mifepriston, gebeliği sonlandırma amacıyla misoprostol adı verilen başka bir ilaçla birlikte alınıyor. FDA, Amerika ve dünya çapında milyonlarca kadın tarafından onlarca yıldır kullanılan mifepristonun "son derece güvenli" olduğunu kanıtladığını ve çalışmaların "ciddi yan etkilerin son derece nadir olduğunu" gösterdiğini kaydetmişti.
Kürtaj karşıtı grup Alliance for Hippocratic Medicine (Hipokrat Tıp İttifakı) önderliğindeki davacılar, FDA’in mifepriston üzerindeki kısıtlamaları hafifletirken ilaçların güvenli olmasını sağlama görevine aykırı hareket ettiğini savundu.
Davacılar FDA'i, düzenleyici kurumların eylemlerini yöneten federal bir yasayı ihlal etmekle suçladı.
Davacılar 2022 yılında Teksas'ta dava açtımıştı. ABD Bölge Yargıcı Matthew Kacsmaryk, 2023'te hapın piyasadan çekilmesine yol açacak bir kararla davacıların yanında yer almıştı.
Biden yönetiminin temyize başvurmasının ardından New Orleans’taki 5. ABD Temyiz Mahkemesi , Yargıç Kacsmaryk kadar ileri gitmese de FDA'in 2016 ve 2021'de hapa erişimi genişleten kararlarına karşı hüküm verdi.
5. Daire'nin kararı, ABD Anayasa Mahkemesi'nin incelemesi için beklemeye alındı.
ABD Anayasa Mahkemesi, Mart ayında mifepriston davasındaki tartışmaları dinlemişti.
Davacılar, FDA'in hukuksuz olarak tanımladıkları eylemlerinin bir sonucu olarak doktorların acil durumlarda "sıklıkla kürtaj ilacı komplikasyonlarını tedavi etmeye çağrılmaları" nedeniyle vicdanlarına aykırı davranmak zorunda kalacaklarını, bunun da dava açmak için uygun yasal zemin oluşturduğunu savunmuştu.
Adalet Bakanlığı ise iddia edilen bu zararların kabul edilemez derecede spekülatif olaylar zincirine dayandığını söylüyordu.
Mifepriston tartışması, ABD Anayasa Mahkemesi'nin, seçim yılında karar vermesi gereken tek kürtaj davası değil.
Mahkemenin Haziran ayı sonuna kadar, Idaho eyaletinde Cumhuriyetçiler’in desteklediği ve tıbbi bir acil durumla karşı karşıya kalan hamile bir kadının sağlığını korumak için gerekli olsa bile hamileliğin sonlandırılmasını yasaklayan katı kürtaj yasağının hukuki olup olmadığı konusunda da karar vermesi bekleniyor.
Mayıs ayında Reuters/Ipsos tarafından yapılan bir ankete katılanların yüzde 50'si kürtaj ilaçları için yüz yüze doktor ziyareti zorunluluğunu desteklediklerini, yüzde 33'ü ise bu kurala karşı olduklarını belirtmişti. Yüzde 17'si ise emin olmadığını kaydetmişti.
Ankete katılanların yüzde 57'si kürtajın her durumda ya da çoğu durumda yasal olması gerektiğini söylerken, bu oran 2014 yılında yapılan Reuters/Ipsos anketlerinde yüzde 46’ydı. Son ankete katılanların yüzde 31'i kürtajın çoğu durumda ya da her durumda yasadışı olması gerektiğini söylerken, bu oran 2014 anketlerinde yüzde 43'tü. Katılımcıların yaklaşık yüzde 10'u ise sürekli olarak emin olmadıklarını belirtiyor.
Forum