WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange, özgür kalmasını ve Avustralya'ya dönmesini sağlayacak bir anlaşmayla, ABD Casusluk Yasası’nı ihlal etmekten suçlu olduğunu kabul edecek.
Anlaşma, Başkan Joe Biden'ın, ABD'nin Assange kovuşturmasının düşürülmesi konusunda Avustralya’dan gelen talebi değerlendirdiğini söylemesinden iki buçuk ay sonra açıklandı.
Avustralya Parlamentosu, Başbakan Anthony Albanese tarafından desteklenen ve Assange'ın ülkesi Avustralya'ya iadesini talep eden bir tasarıyı kabul etmişti.
Albanese, hükümetinin 2022'de seçilmesinden bu yana ABD'nin Assange'a yönelik soruşturmayı sona erdirmesi için lobi faaliyetleri yürütüyor ve mesele, Başbakan’ın Joe Biden üzerindeki nüfuzunun bir testi olarak görülüyordu.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, geçen yıl Avustralya'ya yaptığı bir ziyaret sırasında Albanese'in tutumuna karşı çıkmış ve Assange'ın gizli ABD belgelerini yayınlayarak "çok ciddi bir suç işlemekle" suçlandığını söylemişti.
Dava hakkında kamuoyu önünde konuşma yetkisi olmayan ve adının açıklanmaması koşuluyla Associated Press jaber ajansına konuşan bir Biden yönetimi yetkilisine göre, Beyaz Saray Assange'ın davasını çözme kararına dahil olmadı.
Assange neyle suçlanıyordu?
Trump döneminin Adalet Bakanlığı, Wikileaks’in kurucusu Assange'ı ABD tarihindeki en büyük gizli bilgi ifşalarından birinde eski ordu istihbarat analisti Chelsea Manning'i yönlendirmekle suçladı.
Suçlamalar WikiLeaks'in binlerce sızdırılmış askeri ve diplomatik belgeyi yayınlamasıyla ilgili.
Adalet Bakanlığı'nın 2019 yılında açıkladığı iddianamede Assange, ABD Ordusu istihbarat analisti Chelsea Manning'i WikiLeaks'in 2010 yılında yayınladığı diplomatik belgeleri ve askeri dosyaları çalmaya teşvik etmek ve yardım etmekle suçlandı. Savcılar Assange'ı ABD'ye ve müttefiklerine zarar veren ve düşmanlarına yardım eden belgeler yayınlayarak ulusal güvenliğe zarar vermekle suçlamıştı.
Savcılar, Assange'ın yayınladığı Afganistan ve Irak savaşlarına ilişkin belgelerin, ABD ve koalisyon güçlerine bilgi sağlayan Afgan ve Iraklılar’ın isimlerini içerdiğini, yayınladığı diplomatik yazışmaların da baskıcı ülkelerdeki gazetecileri, dini liderleri, insan hakları savunucularını ve muhalifleri ifşa ettiğini söyledi.
Manning, gizli kamu ve askeri belgeleri WikiLeaks'e sızdırdığı için Casusluk Yasası’nı ihlal etmekten ve diğer suçlardan 35 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Başkan Barack Obama 2017 yılında cezayı hafifleterek yaklaşık yedi yıl parmaklıklar ardında kalan Manning’in serbest bırakılmasına izin verdi.
Neden zaten ABD’nin gözetiminde değildi?
İsveç makamları tarafından uzun süredir reddettiği ve daha sonra düşürülen cinsel suiistimal iddialarına ilişkin bir soruşturma nedeniyle, 2012’de Londra’daki Ekvador Büyükelçiliği'ne sığınan Assange, 2019’da buradan çıkarıldı. Güney Amerika ülkesi, ABD hükümetinin suçlamalarının ardından siyasi sığınma hakkını iptal etti.
İngiliz yetkililer tarafından hapse atılan Assange son beş yılını İngiltere'de yüksek güvenlikli bir hapishanede geçirdi, ABD'ye iade edilmemek için mücadele etti.
İngiltere yargısı, 2021 yılında Washington’un iade talebini, Assange'ın ABD'deki ağır cezaevi koşullarında tutulması halinde kendini öldürebileceği gerekçesiyle reddetmişti.
Yüksek mahkemeler, ABD'den Assange'ın tedavisi konusunda güvence aldıktan sonra bu kararı bozdu. İngiliz hükümeti Haziran 2022'de bir iade emri imzaladı.
Ardından geçen ay, iki Yüksek Mahkeme yargıcı Assange'ın ifade özgürlüğü korumalarından yararlanıp yararlanamayacağı ya da ABD vatandaşı olmadığı için dezavantajlı olup olmayacağı konusundaki tartışmalara dayanarak yeni bir temyiz başvurusunda bulunabileceğine karar verdi.
ABD ile antlaşma ilgili bilinenler neler?
Adalet Bakanlığı'nın federal mahkemeye gönderdiği mektuba göre Assange, Casusluk Yasası uyarınca ABD'nin ulusal savunmasıyla ilgili gizli bilgileri yasadışı yollardan elde etmek ve yaymak için komplo kurmak suçunu kabul etmek zorunda kalacak.
ABD'de hapis cezası alma ihtimaliyle yüzleşmek yerine, savunmasının ve cezasının ardından Avustralya'ya dönmesi bekleniyor. Bu işlemlerin Çarşamba sabahı yerel saatle Mariana Adaları'nın en büyük adası olan Saipan'da yapılması planlanıyor.
Assange'ın ABD kıtasına seyahat etmeye karşı çıkması ve mahkemenin Avustralya'ya yakınlığı nedeniyle, duruşma burada yapılıyor.
Bu davanın 2016 başkanlık seçimleriyle bağlantısı var mı?
Yok ama Assange, Manning'le olan etkileşimlerinin ötesinde, WikiLeaks'in 2016 başkanlık seçimlerinde oynadığı rolle tanınıyor. Wikileaks o dönemde Demokratlar’a ait e-postaların büyük bir bölümünü yayınlamıştı. Federal savcılar bu e-postaların Rus istihbarat ajanları tarafından çalındığını söylemişti.
Yetkililer, amacın Demokrat aday Hillary Clinton'ın seçim çalışmalarına zarar vermek ve Cumhuriyetçi rakibi Donald Trump'ı güçlendirmek olduğunu söylemişti. Hatta Trump, kampanyası sırasında "WikiLeaks, WikiLeaks'i seviyorum" demişti.
Assange, özel yetkili savcı Robert Mueller'in Trump kampanyası ile Rusya arasındaki ilişkileri soruşturduğu süreçte suçlanmadı. Ancak soruşturma yine de WikiLeaks'in, savcıların Rusya'nın seçimlere küstahça müdahalesi olarak tanımladığı süreçte, kötü bir rol oynadığını ortaya koydu.
Assange, Ocak 2017'de yayınlanan bir Fox News röportajında, sızdırılan e-postaların kaynağının Ruslar olduğunu reddetti. Ancak bu açıklamaları, Mueller'ın 12 Rus askeri istihbarat subayı hakkında 2018'de hazırladığı iddianame ile çelişmişti.
Forum